Следете не

Македонија

Што дишам? Од денес повторно активен графичкиот приказ за квалитет на воздух застапен во Кичево, во „ПМ10 и ПМ2,5“ честички

Објавено пред

на

Овој период од годината секогаш загаденоста преовладува, а таа промена речиси и да нема човек кој не ја чувствува. Токму од денес го активиравме визуелниот „widget“ или „графички приказ“ за квалитет на воздухот кој „realtime“ односно автоматизиран секој час ќе дава нови резултати базирани, астапени во нашиот град Кичево во мерна единица „ПМ10 и ПМ2,5“, но и „NO2“, „SO2“. Повторно на ваше барање за полесно и подостапно информирање околу квалитетот на воздухот – благодарение овој пат на достапноста од „Аqicn.org“ и мерните станици под Министерството за животна средина и просторно планирање, кои даваат информаци и истите се јавно достапни за сите.

Графичкиот приказ ќе го најдете во било кој натпис поставен на нашиот медиум, во средината, како во примерот:

Инаку, индексот за квалитет на воздух се користи за опис на квалитетот на воздухот на едноставен начин преку лесно разбирлива колор шема. Се заснова на средни часовни вредности на концентрациите на загадувачките супстанции, и дава карактеризација на квалитетот на воздухот.

Колор шемата соодветствува со нивоата на концентрација.

Индексот ги зема во предвид концентрациите на сулфур диоксид (SO2), азот диоксид (NO2), суспендирани честички (PM10), фини честички (PM2,5), озон (O3) и јаглерод моноксид (CO). Измерените концентрации се споредуваат со постојните упатства за квалитет на воздухот.

Кога сме кај „ПМ10 и ПМ2,5“ честичките, ви презентираме неколку работи кои треба да ги знаете:

Зошто се ПМ 10 честичките толку лоши?

Со самото дишење на ПМ 10 честичките, кои во неколку наши градови ги има и по пет пати над дозволените количини, сте сè поблиску до некоја од следниве последици:

  • Прерана смрт
  • Смрт како последица на дишење воздух со премногу честички
  • Проблеми со дишењето
  • Астма
  • Силно кашлање
  • Болки при дишењето
  • Хроничен бронхитис
  • Намалена функција на белите дробови
  • Проблем да се земе здив
  • Зголемување на ризикот од срцев удар
  • Зголемување на ризикот од заболување од рак
  • Зголемување на ризикот од аномалии кај новороденчињата

Кој е изложен на најголем ризик?

Фактот што смртноста е многу поголема во загадените подрачја кажува дека сите се изложени на ризик, но најчувствителни на него се децата, постарите лица и лицата кои веќе имаат срцеви или респираторни болести.

  • Децата страдаат поради тоа што нивните бели дробови сè уште се развиваат и им е потребен повеќе воздух отколку на возрасен човек. Кога кревкиот детски организам е изложен на ПМ 10 честичките, кај него почесто се појавуваат детски болести и што е најстрашно, белите дробови може да не се развијат како што би можеле кога воздухот би бил чист. Ваквиот воздух им ја намалува нивната функција уште додека се мали и потоа е доцна за подобрување на ситуацијата. Со тоа расте и ризикот за заболување од астма.
  • Постарите луѓе страдаат од загадениот воздух на начин што умираат порано. Пред да се соочат со смртта како последица од загадувањето, тие почесто ќе го посетуваат лекарот.
  • Луѓето кои имаат проблеми со респираторни или срцеви заболувања имаат потреба од исклучително здрав остаток од животот, но загадениот воздух не им го овозможува тоа. Тој предизвикува симптомите на нивната болест да се засилат и да им ја влошат состојбата.

Што се тоа ПМ2,5 честички?

Овие воздушни честички се категоризирани согласно големината, и во исто време, се еден од главните причини за намалената видливост. Честичките со големина на дијаметарот помала од 50 микрометри се класифицирани како вкупни суспендирани честички (TSP). PM2.5 се таканаречените фини честички со големина помала или еднаква на 2,5 микрометри.

PM2.5 директно потекнуваат од емисијата на примарни честички, или се создаваат преку секундарни реакции кои вклучуваат емисии на VOCs, SO2 и NOX од индустриски и енергетски постројки, автомобили (особено камиони и автобуси кои користат дизел горива) и останати извори на согорување.

Kонцентрациите на PM2.5 во зимскиот период се повисоки споредено со нивните  концентрациите во текот на останатите временски сезони. Исто како и кај PM10 тоа е предизвикано од разните типови на емисија од производствените процеси, сообраќајот, согорувањето на дрва за греење во домаќинствата, согорувањето на земјоделски отпад итн. во комбинација со непогодните метеоролошки услови. PM2.5 како најлесни честички најдолго остануваат во воздухот и како резултат на воздушните струења (хоризонтални и вертикални) носени од ветерот, иако генерирани во една држава може да влијаат на нивоата на PM2.5 во областите од други држави кои се наоѓаат во насоката на воздушните струења.

1. Големина на ПМ-10 честичките

ПМ-10 честичките се именувани според нивната големина – тие имаат помалку од 10 микрометри. За споредба, човечкото влакно од коса е широко околу 100 микрометри. Додека поголемите честички се спречени на патот до нашиот респираторен систем, на пример во носот, овие честички продираат дури до белите дробови.

2. Состав на честичките

ПМ-10 честичките можат да бидат со различен состав, заедничка им е само големината. Тие се мешавина од чад, саѓи, прашина и киселини со тешки метали.

3. Квалитет на воздухот

Кога концентрацијата на овие честички во воздухот е помеѓу 0 и 20 микрограми на метар кубен, ние велиме дека квалитетот на воздухот е одличен и добар е додека не надмине 40 микрограми. До 50 микрограми е прифатлив, а доколку се надмине 50 можеме да кажеме дека воздухот е загаден. Ако концентрацијата на честички е над 100 микрограми, што често се случува кај нас, велиме дека воздухот е многу загаден.

4. Здравствени проблеми

Долга е листата на здравствени проблеми што може да бидат предизвикани од вдишување ПМ-10 честички. Може да се појави навлегување на отровни материи во крвта, алергиски реакции, бактериски и габични инфекции, фиброза, респираторни проблеми…

5. Хируршката маска не помага

Хируршката маска не е корисна во борбата против ПМ-10 честичките, а корисни се нано маските. Но, нано маските кај нас не се во продажба.

6. Извори на загадување

Постојат бројни извори од кои се појавуваат овие честички – од термоцентралите до автомобилите. Секако, тука се и природните извори, како шумските пожари, па дури и пудрата за лице може да биде еден од загадувачите.

Извор на текст: air.moepp.gov.mk

Македонија

СВР Охрид: В четврток во с.Шипокно охридско, ќе се одржи регионална обука за полициските тимови кои работат со службени кучиња

Објавено пред

на

СВР Охрид

На 04.09.2025 година од 00 до 07 часот, на подрачјето на охридското село Шипокно, ќе се одржи регионална обука за зајакнување на капацитетите на полициските тимови кои работат со службени кучиња. Целта на обуката е јакнење на капацитетите на припадниците на единицата за службени кучиња во управување и работа со службени кучиња при мисии и операции на тешко пристапен терен.

Оваа активност, ќе значи зголемување на професионалноста, ефективноста и на целокупната оперативна подготвеност на припадниците на единицата за службени кучиња, во процесот на планирање и ефикасно спроведување на мерките за потрага по лица и предмети на тешко пристапните терени.

Регионалната обука е во рамките на проектот „Поддршка на националните власти на РМ во намалувањето на ризикот од пролиферација и злоупотреба на малото и лесно оружје“ а учесници се полициски службеници-водичи на службени кучиња од министерствата за внатрешни работи на Македонија, Албанија, Црна Гора, Босна и Херцеговина и Србија.

Проектот, се имплементира во соработка со мисијата на ОБСЕ во Македонија и германската федерална асоцијација за спасување со кучиња, за Порта.мк известува портпаролот на СВР Охрид, Стефан Димоски.

Прочитај повеќе...

Македонија

(ВИДЕО) Во Маврово заѕвони првото училишно ѕвонче на едно единствено прваче, маестро Џамбазов специјално го пречека и му посака среќа и успех

Објавено пред

на

ФОТО: printscreen/facebook/video

Денес во етер се објави видео, снимевно во основното училиште „Денче Дејаноски“, каде заѕвони првото ѕвонче за ☝️ едно единствено прваче! Училиштето, основано во 1957 година и верифицирано од Министерството за образование на 22.05.1996 година, веќе долго време е дел од образовната заедница.

Сместено во живописниот крај на Маврови Анови, општина Маврово и Ростуше, во рамките на Националниот парк Маврово, училишето нуди инспиративна и природна средина за учење.

Денешниот, односно вчера прв училишен час беше посебен момент за нашето ☝️ единствено прваче – Матеј, кој беше топло дочекан од маестро Игор Џамбазов, наставничката и неговите родители.

Погледнете го видеото на Игор: ТУКА

Прочитај повеќе...

Македонија

Од денес започнува новата учебна година, вештачката интелигенција дел од наставата, образовни асистенти и за средношколците

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Nathan Cima

Со денешното ѕвонче во училиштата, официјално стартува учебната 2025/2026 година, во која ќе учествуваат околу 245,000 ученици – 177.800 во основното и 67,200 во средното образование. Според податоците што досега ги собра Министерството за образование, во прво одделение ќе седнат 17,250 деца, а во средните училишта како бруцоши се запишани 17,230 ученици. Сепак, овие бројки сè уште не се конечни, бидејќи училиштата продолжуваат да доставуваат извештаи.

Учебната година ќе трае до 10 јуни, со исклучок на матурантите кај кои наставата завршува на 15 мај. Сите ученици ќе добијат учебници, а по пауза од седум години повторно ќе бидат достапни и книги по странски јазици. Новина е и тоа што средношколците ќе имаат можност да користат образовни асистенти, а вештачката интелигенција ќе се интегрира и ќе биде дел во наставата.

Министерката за образование и наука, Весна Јаневска, на вчерашната прес-конференција истакна дека условите за учење во многу училишта се подобрени. Според неа, посебен акцент е ставен на инклузивноста, преку ангажирање на поголем број асистенти во основните училишта и првпат во средното образование.

Во наставниот процес првпат ќе се применува и систематски подготвен прирачник за користење на вештачката интелигенција, наменет и за наставници и за ученици. Тој содржи јасни насоки како технологијата да се користи етички и продуктивно во образовни цели.

Ова е втора учебна година по ред во која сите ученици почнуваат со обезбедени учебници. Сосема нови изданија има за седмо одделение и за прва година во гимназија, како резултат на новите наставни програми. По долг прекин, повторно се враќаат учебниците по англиски, француски, германски и италијански јазик, при што најголемиот дел од тиражот веќе е испорачан.

Нова практика од оваа година е и модернизираниот електронски дневник, кој овозможува наставниците во секое време да внесуваат податоци.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп12 часа

Хороскоп за среда (3 септември)

ОВЕН Не сте доволно сконцентрирани и ви недостасува мотивација на работа, па може да бидете склони кон правење грешки. Може...

Временска прогноза20 часа

Временска прогноза за утре и задутре, ќе имаме облачно време, проследено со пороен дожд, со засилен ветер

Под влијание на фронтална долина од северозапад со поладен воздух на висина која преку алпскиот регион ќе се спушти кон...

Македонија20 часа

СВР Охрид: В четврток во с.Шипокно охридско, ќе се одржи регионална обука за полициските тимови кои работат со службени кучиња

На 04.09.2025 година од 00 до 07 часот, на подрачјето на охридското село Шипокно, ќе се одржи регионална обука за...

Мобилни уреди21 час

„Google Maps“ тестира нова функција, достапна само за ограничен број корисници

Најновите извештаи укажуваат дека „Google Maps“ започнува со тестирање на нова функционалност, која во моментов е достапна само за ограничен...

Скопје23 часа

(ВИДЕО) СВР Скопје го расчисти случајот со нападот врз девојчето во Чаир

СВР Скопје го расчисти случајот со нападот врз девојче од Чаир, извршен од страна на малолетнички, кои го снимале настанот...

Македонија23 часа

(ВИДЕО) Во Маврово заѕвони првото училишно ѕвонче на едно единствено прваче, маестро Џамбазов специјално го пречека и му посака среќа и успех

Денес во етер се објави видео, снимевно во основното училиште „Денче Дејаноски“, каде заѕвони првото ѕвонче за ☝️ едно единствено...

Спорт1 ден

КК „Баскет Кичево“ ги отвора вратите за сите млади кои ја сакаат кошарката, стани дел од вистинска спортска приказна со искусни тренери

Кошаркарскиот клуб „Баскет Кичево“ ги отвора вратите за сите млади кои ја сакаат кошарката и сакаат да бидат дел од...

На денешен ден1 ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за вторник (2 септември)

Овен Ќе се соочиш со тензија помеѓу дневните обврски и желбата за авантура. Творческиот поттик и шармот ти помагаат да...

Кичево2 дена

(ВИДЕО) Спречен голем пожар во кичевската населба Иванидол

Предмалку благодарение на брзата интервенција од ТППЕ Кичево, беше спречена пламната огнена стихија на сува трева да дојде до далековод...

НАЈЧИТАНИ