На денешен ден

Светот на денешен ден – 12 април

Објавено пред

4 години

на

април 12, 2021

Од

Порта.мк

1204 година – Крстоносците, кои тргнаа кон Светата земја во Четвртата крстоносна војна за ослободување на Христовиот гроб, го освоија Цариград, претворајќи го во центарот на т.н. На Латинската империја. Византија го поврати во 1261. Под пад на турското владеење во 1453 година, и бидејќи Истанбул беше главен град на Отоманската империја до 1923 година.

1654 година – Ирска и Шкотска се обединија со Англија.

1684 година – Умре Николо Амати, најголемиот мајстор меѓу градителите на виолина на семејството Амати од италијанскиот град Кремона.

1861 година – започнува граѓанска војна во САД со конфедерален (јужен САД) напад врз Форт Самтер, Јужна Каролина.

1871 година – Роден е грчкиот генерал и политичар Јоанис Метаксас. Како премиер и министер на армијата во 1936 година, тој го распушти парламентот и владееше како фашистички диктатор до 1941 година, но тој не ја доживеа германската окупација.

1877 година – Велика Британија ја припои Бурската Република Јужна Африка, Трансвал.

1877 година – Русија и објави војна на Турција.

1913 година – Роден е американскиот џез музичар Лионел Хемптон. Тој работел со Луис Армстронг и Бени Гудман. Тој го воведе инструментот вибрафон во џез-ансамблот.

1933 година – Роден е шпанскиот оперски пејач Монсерат Кабаleе, еден од водечките сопрани во светот во изведба на Верди и Доницети.

1938 година – Умре рускиот оперски пејач Фјодор Иванович Шаlyапин, најпознатиот бас во историјата на операта.

1941.- Во авионска несреќа во Грција загина историчарот Владимир Чоровиќ, професор на универзитетот во Белград и член на Српската кралска академија.

1941 година – Германските трупи влегоа во Белград за време на Втората светска војна.

1945.- Умре американскиот претседател Френклин Рузвелт, тој беше избран за претседател четири пати од 1932 година како кандидат на демократите. Благодарение на него, Соединетите држави ја надминаа економската криза од 30-тите години на минатиот век („Нов договор“), а во Втората светска војна ги напушти американските изолационистички политики и им се придружи на европските сојузници во војната против нацистичка Германија. Во 1945 година, тогашниот потпретседател Хари Труман го презеде претседателството од болниот Рузвелт.

1961 година – Советскиот сојуз го испрати својот прв човек во вселената. Во вселенската капсула „Восток I“, космонаутот Јуриј Гагарин направи круг околу Земјата за 108 минути.

1962.- Умре францускиот скулптор и сликар со руско потекло Антоан Певснер, еден од најистакнатите руски конструктивисти во движењето. Пред неговото прогонство во Франција во 1923 година, тој припаѓаше на група авангардни руски уметници со Казимир Малевич, Владимир Татлин и Наум Габо.

1966 година – Бомбардерите на американското воено воздухопловство ги започнаа првите напади врз Северен Виетнам.

1980 година – Воен удар предводен од наредникот Самуел Доу, кој го уби уби претседателот на Либерија, Вилијам Толберт. До го суспендираше уставот, се прогласи за претседател и нареди егзекуција на 13 врвни претставници на поранешниот режим.

1981 година – Умре американскиот боксер eо Луис, светски шампион во тешка категорија за рекордни 12 години (1937-1949), со 68 победи на 71 натпревар. Ја одбрани светската титула 25 пати.

1987 година – Двајца советски космонаути, Александар Лавејкин и Јури Романенко, „шетаат“ низ вселената и успешно го поврзуваат вселенскиот модул со орбиталната станица Мир.

1993 година – За време на контролата врз „зоната за забранети летови“ над Босна и Херцеговина, француски авион со фатамопатика се урна во Јадранското море.

1997 година – Поранешниот крал Лек I се врати во Албанија по 58 години во егзил.

1999 година – Патнички воз на мостот во клисурата Грделица беше погоден во бомбардирањето на НАТО врз СР Југославија. 55 патници загинаа, а десетици беа повредени.

2001 година – Деоактивирана е бомба од Втората светска војна, тешка 250 килограми, во Лориент, Франција. Бомбата е пронајдена на градилиште во центарот на градот, помеѓу градското собрание и стадионот.

2001 година – По интервенцијата на американскиот претседател Georgeорџ В. Буш, Кина се согласи да ослободи 24 члена на екипажот на американскиот шпионски авион по 11 дена.

2002 година – Претседателот на Венецуела Уго Чавез поднесе оставка под притисок на офицерите по жестоките судири меѓу неговите приврзаници и противници, при што загинаа 17 лица. За 48 часа, Чавез беше вратен на функцијата претседател со декрет, и тој беше на таа позиција до 5 март 2013 година, кога почина.

2005 година – Европската комисија донесе Студија за изводливост за Србија и Црна Гора во Стразбур, овозможувајќи им на нивните државни унија да започнат преговори за Договорот за стабилизација и асоцијација (ССА) со ЕУ. Во октомври истата година, свечено беше објавен почетокот на преговорите со ЕУ во Белград.

2006 година – Умре Раџ (Раџ) Кумар, starвезда на повеќе од 200 индиски филмови. Седум лица загинаа во немирите меѓу неговите навивачи.

2015 година – Четиринаесет лица, претежно египетска полиција, загинаа во напад на полициска станица во Ел Ариш, северен Синај. Ова е еден од низата напади насочени кон египетските безбедносни сили и за кој одговорност презеде огранок на екстремистичката армија Исламска држава.

Тагови:12 Април На денешен ден

Следно

На денешен ден – 13 април

Не пропуштај

На денешен ден – 11 април

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

6 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.