Следете не

На денешен ден

Светот на денешен ден – 25 март

Објавено пред

на

1196.- Големиот жупан на Рашка, Стефан Немања, му ја предал власта на својот второроден син Стефан, кој бил крунисан како прв српски крал (Првовенчани) во 1217 година. Најстариот син Вукан како великовојвода ги чувал Зета, Требиње, Топлица и Хвосно, а најмладиот Растко се замонашил.

1611.- Роден е турскиот патописец Евлија Челебија, кој патувал низ Отоманската империја од 1630 година, а своите набљудувања ги објавил во познатите „Патувања“ во 10 книги.

1807.- Трговијата со робови била забранета во Англија.

1821.- Грците на Пелопонез започнале востание против Турците, кое завршило по 12 години со признавањето на независноста на Грција.

1844.- Беше објавен првиот српски Граѓански законик, кој одигра значајна улога во правниот и општествениот живот на Србија.

1867.- Роден е италијанскиот диригент Артуро Тосканини (Тосканини), еден од најголемите диригенти на 20 век. Диригираше во Скала во Милано, а потоа и во Метрополитен операта во Њујорк, каде што го организираше и симфонискиот оркестар.

1875.- Роден е Бранислав Петронијевиќ, еден од најистакнатите српски и југословенски цивилни филозофи. Бил професор на Големата школа, потоа на Универзитетот во Белград и член на Српската академија на науките и уметностите. Освен со филозофија, се занимавал и со палеонтологија, биологија и психологија („Принципи на метафизиката“, „Историја на модерната филозофија“, „Универзална еволуција“).

1881.- Роден е унгарскиот композитор и пијанист Бела Барток, чија работа отвори нови правци за развој на унгарската музика. На глобално ниво, тој е еден од основачите на „новата музика“ на 20 век (симфониската поема „Кошут“, операта „Замокот на синобрада“, балетите „Дрвениот принц“, „Чудесниот мандарински“) . Како антифашист, тој емигрирал во САД во 1940 година, каде што починал во 1945 година.

1918.- Умре францускиот композитор Клод Ахил Дебиси, творец на музичкиот импресионизам и еден од основачите на модерната музика („Попладне на фаун“, „Ноктурн“).

1923.- Со слетувањето на авион на линијата Париз-Константинопол на аеродромот Панчево, Југославија стана дел од тогашното мало семејство земји поврзани со воздушен сообраќај.

1924.- Грчкиот крал Џорџ II бил симнат од тронот, а Грција била прогласена за република.

1937.- Италија и Кралството Југославија склучија договор за меѓусебна мирољубива политика, која беше наречена „Велигденски пакт“.

1941.- Кралството Југославија се приклучи на Тројниот пакт на Германија, Италија и Јапонија. Протоколот во Виена го потпишаа премиерот Драгиша Цветковиќ и министерот за надворешни работи Александар Цинчар-Марковиќ.

1957.- Белгија, Западна Германија, Италија, Луксембург, Франција и Холандија го потпишаа Римскиот договор, со кој на 1 јануари 1958 година беше основан европскиот заеднички пазар. Организацијата подоцна беше наречена Европска економска заедница (денес Европската унија).

1975.- Во Ријад е убиен кралот Фајсал. Атентаторот, внук на кралот, принцот Фајсал Мусаид, беше јавно погубен во Ријад во јуни, а новиот крал на Саудиска Арабија стана братот на Фајсал, Калид Ибн Абдул Азиз (Калед).

1983.- Операта „Кармен“ за првпат се појави на сцената на Народниот театар во Белград, имаше два премиерни дена во кои улогата на Кармен ја играа две диви, Олга Милошевиќ и Дубравка Зубовиќ, постарите и помладите шампиони. на тогашниот ансамбл.

1991.- Во Караѓорѓев била одржана тајна средба меѓу претседателите на Србија и Хрватска, Слободан Милошевиќ и Фрањо Туѓман, кои, според некои извори, наводно се договориле за поделба на Босна и Херцеговина и соборување на реформистичката југословенска влада на премиерот. Министерот Анте Марковиќ. Таа средба и договор никогаш не беа официјално потврдени, но подоцна бројни извори објавија дека имаат цврсти докази за тоа.

1991.- Умре српскиот театарски, филмски и ТВ актер Милутин-Мица Татиќ, јунакот на детската ТВ серија „На слободно, на слово“. Радио Белград со години ги буди најмладите слушатели со емисијата „Добро утро деца“.

1993.- Едномесечните преговори за Босна и Херцеговина завршија со неуспех во Њујорк. Мировниот план на копретседателите на Меѓународната конференција за Југославија, Сајрус Венс и Лорд Дејвид Овен, го потпишаа босанските Хрвати и муслимани, а лидерот на босанските Срби Радован Караџиќ одби да го потпише, сметајќи дека предложените карти се неприфатливи за Србите.

1994.- Неонацистите бомбардираа синагога во Либек, што се верува дека е прв ваков инцидент од крајот на Втората светска војна во Германија.

1999.- Владата на СР Југославија ги прекина дипломатските односи со САД, Велика Британија, Франција и Германија поради агресијата на НАТО врз Југославија. По првите воздушни напади во областа на Приштина и уште осум градови во Србија, во центарот на Белград беа урнати американски, германски, француски и британски културни центри.

1999 – Најмалку 40 луѓе загинаа во пожар што зафати околу 30 возила во тунелот под Мон Блан.

2002.- Филмот „Ничија земја“ на босанскиот режисер Данис Тановиќ ја доби наградата „Оскар“ за најдобар странски филм.

2002.- Во силниот земјотрес во Авганистан и северозападен Пакистан загинаа околу 1.800 луѓе, а повеќе од 2.000 беа повредени.

2010 – Умре Џим Маршал, американски фотограф кој повеќе од половина век фотографираше рокенрол легенди како што се Битлси, Боб Дилан, Џенис Џоплин и Џими Хендрикс.

2012.- Во Лисабон на 68-годишна возраст почина италијанскиот писател Антонио Табуки, професор на Универзитетот во Сиена. Се смета за еден од најзначајните современи италијански писатели, напишал дваесетина книги кои се преведени на околу 40 јазици („Переира тврди дека…“, „Индиски ноктурн“, „Тристано умира“).

2017 – Шефовите на држави и влади на земјите од Европската унија во Рим ја усвоија Декларацијата за иднината на Унијата во која нагласуваат дека ЕУ „ќе остане неподелена“, „напредува со различни брзини и сили во иста насока. „ и „бидете отворени за оние европски земји кои ги почитуваат и вложуваат напори да ги всадат европските вредности“.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

19 век

  • 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
  • 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
  • 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
  • 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
  • 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
  • 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
  • 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
  • 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
  • 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.

20 век

  • 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
  • 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
  • 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
  • 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
  • 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
  • 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
  • 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
  • 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.

Кон крајот на 20 век и 21 век

  • 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
  • 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
  • 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
  • 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
  • 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
  • 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
  • 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
  • 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
  • 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
  • 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
  • 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
  • 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ

  • 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
  • 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.

⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ

  • 1876Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
  • 1950Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
  • 1991Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
  • 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.

🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ

  • 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
  • 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
  • 2024Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.

🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ

  • 1993Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
  • 2005Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
  • 2023Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.

🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ

  • 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
  • 1975Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.

🎤 ПОП КУЛТУРА

  • 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🔱 Средновековие и рана модерна ера

  • 1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.

  • 1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.

  • 1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.


⚔️ Војни и револуции

  • 1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.

  • 1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.

  • 1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.

  • 1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.

  • 1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.


🎓 Култура, наука и уметност

  • 1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.

  • 1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).

  • 1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.

  • 1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.

  • 1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.


 Политика и општество

  • 1963Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.

  • 1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.

  • 1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.

  • 1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.

  • 2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.


🕯️ Смрт на значајни личности

  • 1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.

  • 1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.

  • 2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.

  • 2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.

  • 2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.


⚖️ Судски и правни настани

  • 2002Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.

  • 2016Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.


🌍 Современи конфликти и трагедии

  • 1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.

  • 2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.

  • 2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.

  • 2020Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден41 минута

Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед...

Хороскоп2 часа

Хороскоп за четврток (26 јуни)

Овен Вашата загриженост може негативно да се одрази на ситуацијата на работа бидејќи на колегите им правите притисок без потреба....

Кичево6 часа

(ФОТО) Гори ниска шума и дива депонија во атарот на с.Туин кичевско, ТППЕ Кичево уште на терен

Пред неполни два часа повик за настанат пожар во атарот на с.Туин кичевско добила дежурната екипа на ТППЕ Кичево, која...

Спорт8 часа

Прв семинар на „ФФМ“ во Македонија за „ВАР“ обука и сертификација на судии под водство на „ФИФА“ инструктор

Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) за првпат организираше официјален ВАР семинар, што претставува важен чекор кон воведување на ВАР технологијата...

Спорт10 часа

Нејмар потпиша нов договор, сепак останува дома

Нејмар сепак реши да остане во Сантос уште шест месеци. Повиците од европските клубови ги остави зад себе, а љубовта...

Lifestyle10 часа

Како да го разладите домот без клима: Три едноставни трикови

Температурите се зголемуваат, а престојот во затворен простор сè повеќе наликува на престој на директно сонце. Ако немате клима уред,...

Македонија12 часа

Во Охрид вчера се случила сообраќајка помеѓу моторџија и велосипедист

На 24.06.2025 околу 19:00 часот, на улицата „7 ноември“ во Охрид, случена е сообраќајна несреќа помеѓу мопед со охридски регистарски...

Автомобили13 часа

Како да ја надминете летната жештина од 37 степени во автомобил: Трикови што навистина функционираат

Кога температурата надминува 37 степени, како што често се случува во Белград и другите балкански градови, климатизацијата во автомобилот станува...

Lifestyle13 часа

Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате

Со генерации наназад кружи митот: „Ако проголташ семка од лубеница, ќе ти порасне лубеница во стомакот!“ Иако ова е само...

Магазин13 часа

Windows 10 добива уште една година поддршка – Microsoft нуди и бесплатни опции

Иако беше најавено дека поддршката за Windows 10 ќе заврши на 14 октомври 2025 година, Microsoft реши да направи отстапка...

НАЈЧИТАНИ