На денешен ден
13 септември – На денешен ден
1506.- Почина италијанскиот сликар и гравер Андреа Мантења (Мантења), најзначајниот претставник на високата ренесанса во Падова и Мантуа, автор на познатите фрески во црквата Еремитани во Падова, уништена во Втората светска војна.
1592.- Почина францускиот писател и филозоф Михаел Ејкем де Монтењ (Michael Eyquem, Montaigne), обновувач на интелектуалниот скептицизам и новинар на слободната мисла во 17 и 18 век (три книги „Есеи“, „Патувачки дневник“).
1598.- Почина Филип II, кралот на Неапол (1554), Господар на Холандија (1555), а по пензионирањето на неговиот татко Чарлс V (1556), крал на Шпанија, Сицилија и Сардинија. Како апсолутист и фанатичен католик со својата политика, тој предизвика востание во Холандија, што доведе до независност на северната покраина (1581). Тој ја поразил турската флота кај Лепанто во 1571 година, но експедицијата на неговата „непобедлива армада“ (1588) во Англија завршила со катастрофален пораз.
1759.- Британците ги поразија Французите во одлучувачка битка кај Квебек и обезбедија британска превласт во Канада.
1788.- Њујорк е прогласен за првиот сојузен главен град на САД. Градот бил основан во 1626 година од холандски доселеници и го нарекле Нов Амстердам, а дваесет години подоцна бил окупиран од Англичаните и именуван Њујорк во чест на војводата од Јорк (Јорк), подоцна крал на Англија.
1819.- Родена е германската пијанистка Клара Шуман, која концертната кариера ја започнала на девет години и станала една од најголемите мајстори на пијано во 19 век.
1842.- Народното собрание на Кнежеството Србија, во кое мнозинство имаа уставобранителите, за кнез го прогласи Александар Караѓорѓевиќ, син на водачот на Првото српско востание. Уставобранителите претходно го симнаа од власт принцот Михајло Обреновиќ, кој потоа побегна во Австрија.
1874.- Роден е австрискиот композитор Арнолд Шенберг (Шенберг). Како основач на виенската атонална школа, поддржувач на експресионизмот во музиката и творец на нов начин на компонирање – додекафонија, тој значително влијаеше на развојот на музиката од 20 век (операта „Мојсеј и Арон“, симфониската поема „Пелеас и Мелисандра“, кантатите „Гурелидер“ и „Преживеани од Варшава“).
1882.- За време на египетското востание, британските трупи ја поразиле египетската војска кај Тел ел Кебир и го продолжиле освојувањето на Египет и Судан.
1908.- Првиот воз помина низ Црна Гора на пробно возење од Вирпазар до Бар. Редовен железнички сообраќај е воспоставен на 2 ноември.
1922.- Во Ал Азизија во Либија измерена е највисоката температура на воздухот во сенка – 58 степени Целзиусови.
1923.- Генералот Мигел Примо де Ривера (Мигел), со одобрение на кралот Алфонсо XIII, изврши државен удар во Шпанија и воспостави воена диктатура.
1955.- СССР и Западна Германија воспоставија дипломатски односи.
1971.- Триесет и еден затвореник и 11 затворски чувари беа убиени во њујоршкиот затвор Атика, кога припадниците на американската полиција и Националната гарда интервенираа за да го задушат петдневниот затворски бунт.
1977.- Умре американскиот диригент со полско потекло Леополд Стоковски (Стоковски). Ја водеше Њујоршката филхармонија од 1946 до 1950 година, а во 1962 година го основаше Американскиот симфониски оркестар. Ја напишал книгата „Музика за сите нас“, која е преведена на речиси сите светски јазици.
1989.- Во Кејптаун се одржаа најголемите демонстрации против апартхејдот во Јужна Африка. Архиепископот Дезмонд Туту (Дезмонд) ги предводеше демонстрантите кои со песна и оро маршираа низ центарот на градот.
1991.- СССР и САД се договорија да го прекинат снабдувањето со оружје на завојуваната страна во Авганистан.
1992.- Умре американскиот филмски актер Ентони Перкинс (Ентони), добитник на Оскар за филмот „Пријателско убедување“.
1993.- Израел и Палестинската ослободителна организација (ПЛО) потпишаа мировен договор во Вашингтон кој предвидуваше палестинска самоуправа на окупираните територии.
1998.- На вторите повоени општи избори во Босна и Херцеговина, националните политички партии на босанските муслимани, Србите и Хрватите повторно победија. Тригодишната војна предводена од водачите на националните групи заврши во декември 1995 година со потпишување на мировен договор во Дејтон, САД, а првите повоени избори беа одржани во 1996 година.
1999.- Во Белград умреле доајенот на српското новинарство Предраг Милојевиќ и истакнатиот филмски режисер Владимир Погачиќ.
1999.- Во четвртата голема експлозија, во серијата експлозии што ја потресоа Москва две недели, се урна станбена зграда и загинаа 118 луѓе.
2000.- Натурализираниот тајванско-американец Вен Хо Ли, истражувач на американската влада, беше ослободен од затвор со помилување од судија. Тој помина девет месеци во самица, поради обвинувањата на американската влада дека е закана за националната безбедност.
2001 – Американскиот државен секретар Колин Пауел потврди дека водачот на Ал Каеда Осама бин Ладен, за кој се верува дека се крие во Авганистан, е главниот осомничен за терористичките напади на 11 септември врз САД.
2006.- Бомбаш самоубиец уби 114 луѓе во Багдад, возејќи го своето комбе во толпа шиитски муслимани.
2008 – Белградскиот универзитет ја прослави својата 200-та година од постоењето.
2010.- Во Венецуела се урна авион со 51 патник и член на екипажот, преживеаја 33 лица, 14 загинаа, а четворица се водат за исчезнати. Авионот „ATR-42“ на авиопревозникот Конвиас летал од карипскиот остров Маргарита кон градот Пуерто Ордас.
2010 – Третостепениот совет на Судот на Босна и Херцеговина ја потврди 17-годишната затворска казна на Суад Капиќ, поранешен припадник на Третиот корпус на Армијата на Босна и Херцеговина, кој беше прогласен за виновен за злосторствата извршени во Сански. Повеќето и убиството на четворица српски воени затвореници во септември 1995 година.
2013 – Четворица Индијци се осудени на смрт со бесење за силување и смртно повредување на млада жена во јавниот превоз во Њу Делхи. Случајот предизвика негодување кај нацијата каде што прикривањето на силувањето и другите видови сексуални престапи е дел од културата што го обесхрабрува пријавувањето на овој вид насилство. Под притисок на јавноста и континуирани демонстрации, индиските власти ја заостри казнената политика и воспоставија експресни судови за сексуални престапи.
2015 – 34 лица, меѓу кои четири бебиња и 11 деца, се удавија во близина на островот Фармаконис (Грција) кога се преврте преоптоварен чамец. Спасени се 68 луѓе, а 30 успеале да допливаат до брегот на тој остров.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Кичево2 денаЦУК со известување за изминатото деноноќие, во Кичево побарана била општинска интервенција во делот на ул. „Прилепска“
-
Хороскоп1 денХороскоп за петок (21 ноември)
-
Без категорија1 денЖолта предупредувачка фаза поради најавените обилни врнежи од дожд и силниот ветер, локално процесите ќе бидат во форма на невреме
-
Македонија1 денДржавниот пазарен инспекторат изврши инспекциски надзори во пет градови, затекнати биле низа неправилности кај 16 правни субјекти кои продавале тутунски производи
-
Култура1 денДенес се празнува Св.Архангел Михаил, домаќини нека Ви е на помош празникот на војводата на сите ангели!
-
Спорт2 денаДанска првиот предизвик за „рисовите“ во март, за пласман на големиот мундијал во САД, Мексико и Канада
-
Временска прогноза2 денаНови врнежи од дожд на планините ќе провејува снег, продор на ладен бран од север може да резултира со снег на превоите
-
Хороскоп4 часаХороскоп за сабота (22 ноември)
