Следете не

На денешен ден

13 септември – На денешен ден

Објавено пред

на

1506.- Почина италијанскиот сликар и гравер Андреа Мантења (Мантења), најзначајниот претставник на високата ренесанса во Падова и Мантуа, автор на познатите фрески во црквата Еремитани во Падова, уништена во Втората светска војна.

1592.- Почина францускиот писател и филозоф Михаел Ејкем де Монтењ (Michael Eyquem, Montaigne), обновувач на интелектуалниот скептицизам и новинар на слободната мисла во 17 и 18 век (три книги „Есеи“, „Патувачки дневник“).

1598.- Почина Филип II, кралот на Неапол (1554), Господар на Холандија (1555), а по пензионирањето на неговиот татко Чарлс V (1556), крал на Шпанија, Сицилија и Сардинија. Како апсолутист и фанатичен католик со својата политика, тој предизвика востание во Холандија, што доведе до независност на северната покраина (1581). Тој ја поразил турската флота кај Лепанто во 1571 година, но експедицијата на неговата „непобедлива армада“ (1588) во Англија завршила со катастрофален пораз.

1759.- Британците ги поразија Французите во одлучувачка битка кај Квебек и обезбедија британска превласт во Канада.

1788.- Њујорк е прогласен за првиот сојузен главен град на САД. Градот бил основан во 1626 година од холандски доселеници и го нарекле Нов Амстердам, а дваесет години подоцна бил окупиран од Англичаните и именуван Њујорк во чест на војводата од Јорк (Јорк), подоцна крал на Англија.

1819.- Родена е германската пијанистка Клара Шуман, која концертната кариера ја започнала на девет години и станала една од најголемите мајстори на пијано во 19 век.

1842.- Народното собрание на Кнежеството Србија, во кое мнозинство имаа уставобранителите, за кнез го прогласи Александар Караѓорѓевиќ, син на водачот на Првото српско востание. Уставобранителите претходно го симнаа од власт принцот Михајло Обреновиќ, кој потоа побегна во Австрија.

1874.- Роден е австрискиот композитор Арнолд Шенберг (Шенберг). Како основач на виенската атонална школа, поддржувач на експресионизмот во музиката и творец на нов начин на компонирање – додекафонија, тој значително влијаеше на развојот на музиката од 20 век (операта „Мојсеј и Арон“, симфониската поема „Пелеас и Мелисандра“, кантатите „Гурелидер“ и „Преживеани од Варшава“).

1882.- За време на египетското востание, британските трупи ја поразиле египетската војска кај Тел ел Кебир и го продолжиле освојувањето на Египет и Судан.

1908.- Првиот воз помина низ Црна Гора на пробно возење од Вирпазар до Бар. Редовен железнички сообраќај е воспоставен на 2 ноември.

1922.- Во Ал Азизија во Либија измерена е највисоката температура на воздухот во сенка – 58 степени Целзиусови.

1923.- Генералот Мигел Примо де Ривера (Мигел), со одобрение на кралот Алфонсо XIII, изврши државен удар во Шпанија и воспостави воена диктатура.

1955.- СССР и Западна Германија воспоставија дипломатски односи.

1971.- Триесет и еден затвореник и 11 затворски чувари беа убиени во њујоршкиот затвор Атика, кога припадниците на американската полиција и Националната гарда интервенираа за да го задушат петдневниот затворски бунт.

1977.- Умре американскиот диригент со полско потекло Леополд Стоковски (Стоковски). Ја водеше Њујоршката филхармонија од 1946 до 1950 година, а во 1962 година го основаше Американскиот симфониски оркестар. Ја напишал книгата „Музика за сите нас“, која е преведена на речиси сите светски јазици.

1989.- Во Кејптаун се одржаа најголемите демонстрации против апартхејдот во Јужна Африка. Архиепископот Дезмонд Туту (Дезмонд) ги предводеше демонстрантите кои со песна и оро маршираа низ центарот на градот.

1991.- СССР и САД се договорија да го прекинат снабдувањето со оружје на завојуваната страна во Авганистан.

1992.- Умре американскиот филмски актер Ентони Перкинс (Ентони), добитник на Оскар за филмот „Пријателско убедување“.

1993.- Израел и Палестинската ослободителна организација (ПЛО) потпишаа мировен договор во Вашингтон кој предвидуваше палестинска самоуправа на окупираните територии.

1998.- На вторите повоени општи избори во Босна и Херцеговина, националните политички партии на босанските муслимани, Србите и Хрватите повторно победија. Тригодишната војна предводена од водачите на националните групи заврши во декември 1995 година со потпишување на мировен договор во Дејтон, САД, а првите повоени избори беа одржани во 1996 година.

1999.- Во Белград умреле доајенот на српското новинарство Предраг Милојевиќ и истакнатиот филмски режисер Владимир Погачиќ.

1999.- Во четвртата голема експлозија, во серијата експлозии што ја потресоа Москва две недели, се урна станбена зграда и загинаа 118 луѓе.

2000.- Натурализираниот тајванско-американец Вен Хо Ли, истражувач на американската влада, беше ослободен од затвор со помилување од судија. Тој помина девет месеци во самица, поради обвинувањата на американската влада дека е закана за националната безбедност.

2001 – Американскиот државен секретар Колин Пауел потврди дека водачот на Ал Каеда Осама бин Ладен, за кој се верува дека се крие во Авганистан, е главниот осомничен за терористичките напади на 11 септември врз САД.

2006.- Бомбаш самоубиец уби 114 луѓе во Багдад, возејќи го своето комбе во толпа шиитски муслимани.

2008 – Белградскиот универзитет ја прослави својата 200-та година од постоењето.

2010.- Во Венецуела се урна авион со 51 патник и член на екипажот, преживеаја 33 лица, 14 загинаа, а четворица се водат за исчезнати. Авионот „ATR-42“ на авиопревозникот Конвиас летал од карипскиот остров Маргарита кон градот Пуерто Ордас.

2010 – Третостепениот совет на Судот на Босна и Херцеговина ја потврди 17-годишната затворска казна на Суад Капиќ, поранешен припадник на Третиот корпус на Армијата на Босна и Херцеговина, кој беше прогласен за виновен за злосторствата извршени во Сански. Повеќето и убиството на четворица српски воени затвореници во септември 1995 година.

2013 – Четворица Индијци се осудени на смрт со бесење за силување и смртно повредување на млада жена во јавниот превоз во Њу Делхи. Случајот предизвика негодување кај нацијата каде што прикривањето на силувањето и другите видови сексуални престапи е дел од културата што го обесхрабрува пријавувањето на овој вид насилство. Под притисок на јавноста и континуирани демонстрации, индиските власти ја заостри казнената политика и воспоставија експресни судови за сексуални престапи.

2015 – 34 лица, меѓу кои четири бебиња и 11 деца, се удавија во близина на островот Фармаконис (Грција) кога се преврте преоптоварен чамец. Спасени се 68 луѓе, а 30 успеале да допливаат до брегот на тој остров.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп9 часа

Хороскоп за понеделник (19 мај)

Овен Пристапете се чекор по чекор денес, бидејќи тоа е како да се движите низ минско поле! Ситуацијата на работа...

Здравје и убавина10 часа

Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот

Сигурни сме дека често не размислувате за позата во која спиете, бидејќи после напорниот ден единствено е важно да легнете...

Временска прогноза21 час

Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци

Во текот на новата седмица која ни претстои, односно во периодот од понеделник (19 мај) до недела (25 мај) во...

Македонија21 час

АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови

АД Мепсо истакна соопштение за прекинот на електрична енергија кој ја парализира буквално скоро цела држава. – Причина за овој...

Македонија1 ден

Граѓани пријавуваат дека од рано утрово се без електрична енергија

Утрово после 5 часот граѓани на социјалните мрежи упатуваа поплаки дека нивниот регион нема електрична енергија. Според исказите, електрична енергија...

На денешен ден1 ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за недела (18 мај)

ОВЕН Денот е идеален за решавање на сите незавршени работи како и за дискусии поврзани со финансиски проблеми со личност...

Македонија2 дена

ОВР Делчево, ДПИ и ДЗС со акциска за угостителски објекти, пронајдена е нерегуларност

На 17.05.2025 година од страна на СВР Штип/ОВР Делчево во содејство со Државен пазарен инспекторат и Дирекција за заштита и...

Кичево2 дена

(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“

Во четвртокот во 18:00ч се одржа третиот по ред протест пред општинската зграда во Кичево, овој пат на кеј. –...

Македонија2 дена

Кумановец управувал возило со 3,46 промили алкохол во крвта

На 16.05.2025 во 17.00 часот, полициски службеници од СВР Куманово го лишиле од слобода Н.М.(49) од с.Долно Којнаре, кумановско. При...

НАЈЧИТАНИ