Следете не

На денешен ден

14 февруари – На денешен ден

Објавено пред

на

269 ​​- За време на прогонството на христијаните, за време на владеењето на императорот Клавдиј II, римскиот свештеник и лекар Валентин, подоцна христијанскиот маченик св. Валентин. Католиците го слават тој датум како Ден на вљубените 269 – За време на прогонството на христијаните, за време на владеењето на императорот Клавдиј II, римскиот свештеник и доктор Валентин, подоцна христијанскиот маченик св. Валентин. Католиците го слават тој датум како Ден на вљубените.

869.- Починал словенскиот просветител познат по монашкото име Кирило, Грк од Солун, роден како Константин. Заедно со неговиот брат Методије е основоположник на словенечката писменост и литература, а Кирило се смета за творец на тркалезното глаголица. Браќата превеле голем број библиски текстови и црковни ракописи на словенски јазик.

1468.- Почина германскиот печатар Јохан Гутенберг (Јохан), изумителот на типографијата, изум кој означи пресвртница во цивилизацијата. Ја усовршил печатницата и основал печатница во родниот Мајнц. Во 1455 година, тој ја отпечатил Библијата во повеќе од 100 примероци, од кои околу четириесет се зачувани.

1663 – Канада стана француска кралска провинција.

1779.- Англискиот морепловец и истражувач Џејмс Кук бил убиен на Хаваи во ненадеен судир со островјаните. Неговите патувања и откритија значително придонесоа за проширување на британската колонијална империја.

1797.- Британската флота под команда на адмиралот Џон Џервис (Џон Џервис) и Хорацио Нелсон (Хоратио) ја порази шпанската армада кај Кејп Сент Винсент на крајниот југ на Португалија.

1804.- На соборот на српските старешини во Орашац кај Аранѓеловац било донесено решение за кревање востание против Турците. За лидер е избран Караѓорѓе Петровиќ.

1835.- На иницијатива на драматургот Јоаким Вујиќ, со финансиска помош на кнезот Милош Обреновиќ, во Крагуевац бил основан првиот театар во Србија. „Књажевско-српскиот театар“ организираше претстави еднаш неделно и на празници за принцот и неговите службеници и гости, а на репертоарот беа драми на Вујиќ или неговите преводи на странски дела.

1922.- Италијанскиот инженер Гуљелмо Маркони го започнал првото редовно емитување на радио програми од Англија.

1929.- Гангстерите на Ал Капоне убија седум членови на ривалската банда на Багс Моран во Чикаго за да спречат кражба на шверцувано виски. Тој настан беше наречен „Масакрот на Денот на Свети Валентин“.

1943.- Советската Црвена армија го ослободи Ростов од Германците за време на Втората светска војна.

1946.- На Американскиот универзитет во Пенсилванија почна да работи електронскиот мозок – компјутер кој часовите на нормално пресметување ги претвори во секунди. Се викаше ENIAC (Електронски нумерички интегратор и компјутер).

1956.- Во Москва започна 20. Конгрес на Комунистичката партија на СССР, каде што лидерот на партијата Никита Хрушчов ја осуди политиката на Сталин и го отвори патот за процесот на десталинизација на Советскиот Сојуз.

1958.- Кралот Фајсал од Ирак и кралот Хусеин од Јордан објавија обединување на двете кралства во Арапската федерација со Фејсал како шеф на државата. Монархијата во Ирак беше соборена во јули истата година, кралот беше убиен и Федерацијата пропадна.

1972.- Советскиот вселенски брод без екипаж „Луна 20“ беше лансиран на Месечината, од каде 11 дена подоцна донесе примероци од лунарната почва.

1989.- Иранскиот верски водач ајатолахот Рухолах Хомеини издаде фатва (уредба) со која нареди смртна казна за англискиот писател со индиско потекло, Салман Ружди, за неговото дело „Сатански стихови“, кое се сметаше за богохулење на исламот во Иран. Во 1998 година, иранската влада јавно се огради од употребата на смртната казна.

1997 – Меѓународната арбитражна комисија одлучи спорната област на градот Брчко во Босна да биде ставена под меѓународен надзор до март 1998 година.

1998.- Босанските Срби Мирослав Тадиќ и Милан Симиќ доброволно му се предале на Меѓународниот трибунал за воени злосторства во Хаг. Тие беа првообвинети за воени злосторства извршени за време на војните на територијата на поранешна СФРЈ во 1991-95 година. кои доброволно му се предале на Хашкиот трибунал.

2000 – Во обид да го изолира југословенскиот претседател Слободан Милошевиќ, Европската унија го прошири списокот од 600 на 900 имиња на соработници на претседателот и луѓе блиски до неговиот режим, на кои им е забранет влез во земјите на ЕУ.

2001.- Српскиот парламент го укина Законот за информации од јавен карактер, врз основа на кој режимот на Слободан Милошевиќ ги репресираше слободните и независни медиуми во Србија. Од октомври 1998 година, кога беше усвоен законот, до септември 2000 година, медиумите беа казнети со над 30 милиони динари, а на некои и забрана за работа.

2002 – Истражувачите од Универзитетот А&М во Тексас успешно клонираа мачки од шест различни раси на мачки.

2002.- Умре германскиот диригент Гинтер Ванд, познат по својот напорен стил на работа и голем број концерти на Брукнер, Бетовен и Моцарт.

2003.- Хашкиот трибунал го обвини лидерот на Српската радикална партија (СРС), Воислав Шешељ, за злосторства против човештвото и кршење на законите и обичаите на војната. Шешељ доброволно му се предаде на тој суд на 24 февруари истата година.

2004.- Претседателот на Србија, Борис Тадиќ, ги посети српските енклави на Косово, а во Приштина разговараше со шефот на УНМИК, Сорен Јесен-Петерсон. Тој е првиот српски претседател кој го посети Косово од 1999 година, кога ОН ја презеде власта во таа покраина.

2005.- Поранешниот либански премиер Рафик ал Харири беше убиен во експлозија на бомба во Бејрут.

2009 – На Самитот во Рим, министрите за финансии и гувернерите на централните банки на Г7 и Русија се согласија за заедничка посветеност да го стимулираат економскиот раст и вработувањето и да го зајакнат банкарскиот систем со цел да се надмине најголемата финансиска криза во светот во последните 50 години. .

2012.- Во Загреб на 76-годишна возраст почина Златко Црнковиќ, доајенот на хрватското актерство. Тој одигра повеќе од 150 театарски улоги, играше во бројни филмови, а ја освои и Златната арена во Пула за улогата во филмот „Ту“.

2015 – Во културниот центар во Копенхаген (Данска), каде што се одржа состанок за слободата на говорот, исламскиот екстремист Омар ел-Хусеин испука серија истрели, убивајќи двајца цивили и рани три лица.

2018 – Вооружен маж нападна средно училиште во Паркленд на источниот брег на Флорида, при што уби 17 луѓе.

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп1 час

Хороскоп за петок (7 ноември)

ОВЕН Не се опуштајте премногу, особено ако имате впечаток дека имате целосна контрола врз вашиот живот и настаните што ве...

Технологија9 часа

Кичевската корпорација во развој „CvetanskiFootage“со ексклузивен „прашалник“ и мало истражување – Дали работиш или би сакал/а да работиш од дома?

Корпорацијата која потекнува од Кичево, „CvetanskiFootage“ под закрила на „Vangardo Creations“ направи прашалник кое ќе помогне за истражувањето. Одговорете точно...

Македонија11 часа

Автомобил удри велосипедист од Гевгелија, кај велосипедистот констатирана алкохолизирана состојба

На 05.11.2025 во 15:40 часот во ОВР Гевгелија е пријавено дека на ул.,,Моински Пат” во Гевгелија се случила сообраќајна несреќа...

Фото: Mika Baumeister @ unsplash Фото: Mika Baumeister @ unsplash
Магазин12 часа

Google воведува проверка на возраста во Play Store: што значи ова за корисниците?

Google започна со постепено воведување на нов систем за верификација на возраста во Play Store, сличен на оној што веќе...

Фото: Maxim Hopman @ unsplash Фото: Maxim Hopman @ unsplash
Магазин12 часа

Поевтиниот MacBook на Apple пристигнува во 2026 година – со iPhone чип и цена под 1.000 долари

Apple подготвува нов, поевтин MacBook кој ќе ја прошири понудата на лаптопи на компанијата и ќе биде насочен кон корисници...

Фото: Kamil Switalski @ unsplash Фото: Kamil Switalski @ unsplash
Магазин12 часа

Nintendo Switch 2 ја руши историјата: најбрзо продаваната конзола досега

Nintendo Switch 2 постигна историски успех и официјално стана најбрзо продаваната конзола во историјата на Nintendo, надминувајќи ги рекордите што...

Балкан12 часа

Црвена Ѕвезда во Белград убедливо го совлада грчки Панатинаикос во рамки на 9-то коло во Евролига

Црвена Ѕвезда синоќа во Белград извојува убедлива победа над Панатинаикос со резултат 86:68, во рамките на 9. коло од кошаркарската...

Свет13 часа

Гигантот „Амазон“ најави отпуштање на 14,000 вработени од својата корпоративна работна сила

Компанијата Амазон соопшти дека ќе отпушти приближно 14.000 вработени од својата корпоративна работна сила. Претходните извештаи укажуваа дека бројката би...

Временска прогноза15 часа

За зимата 25/26 прогностичките модели укажуваат повеќе снег, но во просек за некој степен потопло време за разлика од претходно, информира Попоски

Изминатиов подолг период во голем број од медиумите читаме и слушаме најави дека пред нас е зима на векот или...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за четврток (6 ноември)

Овен Стравовите се вовлекоа во твоето срце. Не сте сигурни дали ве сакаат затоа што вредите како личност или затоа...

НАЈЧИТАНИ