На денешен ден
28 јули – На денешен ден
1330.- Српскиот крал Стефан Дечански во битката кај Велбужде ја поразил војската на бугарскиот цар Михајло Шишман, кој потоа бил убиен.
1586 – Томас Хариот ги донесе првите компири во Англија од Колумбија. На крајот на 16 век, компирите биле донесени во Шпанија. Најпрво се одгледувало како украсно растение, но почнало да се користи за храна низ цела Европа поради порастот на населението, војните и гладот.
1655.- Умре францускиот писател Сирано де Бержерак (Сирано, Бержерак), познат по делото „Другиот свет“, во кое комбинираше политичка сатира и научна фантастика. Едмонд Ростан го зеде како главен лик на популарната комедија „Сирано де Бержерак“.
1741.- Умре италијанскиот композитор и виртуоз на виолина Антонио Вивалди, еден од најзначајните претставници на барокот и претходник на новата ера на класиците. Од неговиот обемен творечки опус, најпознат е концертот за виолина и оркестар „Четири годишни времиња“.
1750.- Умре германскиот композитор Јохан Себастијан Бах. Неговите современици повеќе го ценеле како оргулист, а интересот за неговата музика и свесноста за неговата важност во историјата на музиката се појавил дури на почетокот на 19 век во ерата на музичкиот романтизам, особено по изведбата на Менделсон на ремек-делото на Бах „Метју страст (1829).
1794.- Еден од главните водачи на Француската револуција и водач на Јакобинците, Максимилијан Робеспјер и неговите следбеници беа погубени на гилотина. Тоа беше крајот на „јакобинската диктатура“ која беше воведена во есента 1793 година.
1821 – Перу прогласи независност од Шпанија.
1858 – За прв пат е употребен отпечаток од прст како знак за идентификација. Ја користел Вилијам Хершел во Индија кога зел отпечаток од Раџадар Конаи на задната страна од договорот.
1868.- Ратификуван е 14-тиот амандман на Уставот на САД, со кој на црнците им се дава право на американско државјанство.
1876.- Во битката кај Вучје дол, Црногорците ја поразиле турската војска под команда на Муктар-паша и ѝ нанеле големи загуби – околу 4.000 мртви и ранети и 310 заробени.
1899.- Роден е српскиот литературен и театарски критичар Велибор Глигориќ, претседател на Српската академија на науките и уметностите од 1965 до 1971 година. Објавил повеќе дела од областа на книжевната и театарската критика.
1914.- Австро-Унгарија и објави војна на Србија, еден месец по атентатот на престолонаследникот Франц Фердинанд во Сараево. Понатамошниот тек на настаните доведе до Првата светска војна.
1919.- Во Амстердам започна Меѓународниот синдикален конгрес, на кој е основана Меѓународната федерација на синдикати, попозната како Амстердамски синдикат интернационал.
1937.- Јапонците го зазедоа Пекинг во кинеско-јапонската војна.
1940.- Во Втората светска војна, Британците го одбија германскиот напад на медитеранскиот остров Малта.
1941.- За време на окупацијата на Југославија во Втората светска војна, Германците во Белград застрелаа повеќе од 120 луѓе, главно Евреи и комунисти, како одмазда за палењето пожари во нивните гаражи.
1942.- Умре британскиот археолог Вилијам Петри, кој во 1880 година ги започна првите научни археолошки ископувања во Египет и ги водеше речиси половина век. Го основал Британското археолошко училиште во Египет (1906).
1945.- Американски бомбардер Б-25 во густа магла удри во „Емпајер стејт билдинг“ во Њујорк, тогаш највисоката зграда во светот. Загинаа 14 лица.
1968.- Умре германскиот хемичар и нуклеарен физичар Ото Хан, добитник на Нобеловата награда за хемија во 1944 година, кој беше еден од иницијаторите и потписниците на Гетингенскиот апел (1957) против атомското оружје.
1976.- Најмалку 242.000 луѓе загинаа, а 164.000 беа повредени во земјотресот што целосно го уништи кинескиот град Тангшан.
1984.- Американскиот претседател Роналд Реган (Реган) ги отвори Олимписките игри во Лос Анџелес, кои беа бојкотирани од СССР и некои други земји од тогашниот советски блок како одмазда за американскиот бојкот на Олимписките игри во Москва во 1980 година.
1999.- Европскиот суд за човекови права ја прогласи француската држава виновна за тортура на уапсено лице осомничено за дистрибуција на дрога. Тоа беше прва пресуда на овој суд против европска земја.
2000.- Мировните трупи на ОН влегоа во делови од граничната област меѓу Либан и Израел. На 24 мај, по 22 години, Израел ги повлече своите војници од 15-километарската окупациска зона.
2005.- Ирската републиканска армија (ИРА) официјално прогласи крај на својата 35-годишна вооружена борба против британската власт во Северна Ирска и објави дека ќе се бори за своите цели преку политички средства.
2010.- Парламентот на шпанската провинција Каталонија беше првиот што донесе закон за забрана на борбите со бикови по жестоката дебата меѓу активистите за правата на животните и претставниците на традицијата на борбите со бикови како „столб на шпанската култура“.
2010.- Авион на „Ерблу“, на летот од Карачи до Пакистан, се урна при обид да слета на аеродромот во Исламабад при лоши временски услови, при што загинаа сите 152 лица во него.
2011.- Административните премини меѓу Косово и Србија, Јариње и Брњак, беа прогласени за забранета воена зона каде војниците на КФОР имаат право да користат оружје.
2018 – Египетскиот суд осуди 75 луѓе на смрт, вклучително и истакнати личности од забранетото Муслиманско братство, за учество во протести во 2013 година.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт11 часаКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин16 часаИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп1 денХороскоп за петок (5 декември)
-
Lifestyle14 часа(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Здравје и убавина2 денаСамо со неколку нови навики, стартот на денот ќе ви биде полн со енергија
-
Хороскоп3 часаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Македонија1 денСообраќај по наместа влажни коловози, намалена видливост поради магла има на превоите „Стража, Ѓавато, Плетвар и Крушево “
-
Временска прогноза17 часаВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
