Lifestyle
Ако редовно пиете кафе, можете да го намалите ризикот од оваа сериозна невролошка болест

Една нова студија открива дека редовното консумирање кафе значително го намалува ризикот од развој на Паркинсонова болест поради невропротективните ефекти на кофеинот.
Анализирајќи ги податоците на 184.024 луѓе во текот на 13 години, меѓународен тим на научници открил дека оние кои пиеле кафе имале помала инциденца на Паркинсонова болест во споредба со оние кои не пиеле кафе, пренесува Zimo.
Понатамошната анализа на примероците на крв од стотици пациенти со Паркинсонова болест откри обратна врска помеѓу ризикот од Паркинсонова болест и нивоата на метаболити на кофеин, како што се параксантин и теофилин.
Оваа студија покажа инверзна поврзаност помеѓу консумирањето кафе со кофеин и ризикот од Паркинсонова болест во една од најголемите надолжни групи во светот, со повеќе од 20 години следење, велат авторите на студијата, објавена во списанието. Неврологија.
Значајни резултати
Додека претходните студии ја документираа врската помеѓу кафето и Паркинсоновата болест, новото истражување уникатно се фокусира на биомаркерите на внесот на кофеин долго пред да се манифестира болеста.
Откриено е дека 25 отсто кои пиеле најмногу кафе имале 40 отсто помали шанси да заболат од Паркинсонова болест отколку оние што не пијат кафе. Намалувањето на ризикот варираше од 5 до 63 проценти во различни земји.
Студијата ја задржа оваа поврзаност дури и кога земаа предвид други фактори како што се пушењето и консумирањето алкохол, иако тоа не докажа директна причинско-последична врска. Сепак, забележливо е заштитното дејство на кофеинот и неговите компоненти врз мозокот.
„Овие невропротективни ефекти се во согласност со нашите наоди, кои открија инверзна поврзаност помеѓу кофеинот, параксантинот и теофилинот и инциденцата на Паркинсонова болест“, објаснуваат авторите на студијата.
Ефектот на кофеинот врз протокот на допамин во мозокот може да ги објасни овие заштитни ефекти. Паркинсоновата болест се карактеризира со намалени нивоа на допамин поради губење на нервните клетки во областа на мозокот наречена супстанција нигра.
Кофеинот, исто така, има неочекуван ефект врз способноста на мозокот да учи.
Стратегии за превенција
Додека истражувачите продолжуваат да ги истражуваат предизвикувачите и факторите на ризик за Паркинсонова болест, разбирањето на улогата на кофеинот може да помогне во информирањето на стратегиите за превенција.
Во САД, речиси милион луѓе страдаат од Паркинсонова болест, која предизвикува тремор, тешкотии при движење, проблеми со рамнотежата и вкочанетост на екстремитетите.
Кафето е најраспространетиот психоактивен пијалок во светот. Откривањето на биолошките ефекти на кофеинот врз Паркинсоновата болест не само што има важни импликации за јавното здравје, туку и го подобрува нашето разбирање за етиологијата на Паркинсоновата болест и поттикнува потенцијални превентивни стратегии, заклучуваат авторите на новата студија.
/N1Info
Lifestyle
Не ја потценувајте моќта на друштвените игри: Еве како тие им користат на децата и ги учат да бидат подобри луѓе

Друштвените игри често ги гледаме само како забава, но нивното влијание врз децата е многу подлабоко. Додека се смеат, ги планираат своите потези и чекаат на ред, тие всушност развиваат вештини што ќе им служат цел живот.
Малкумина не играле „Не лути се човече“, „Уно“, „Ризик“, „Џенга“ или „Меморија“ во детството. Тие игри не се само моменти на забава – тие се дел од растењето и учењето.
Истражувањата покажуваат дека дури и кратка разиграна интеракција може да ја подобри концентрацијата, меморијата и способноста за решавање проблеми. Со други зборови, друштвените игри имаат многу поголема улога од едноставното пополнување на времето.
Како друштвените игри влијаат врз развојот на децата?
1. Поттикнуваат заедништво
Првата асоцијација на друштвени игри е група луѓе – пријатели или семејство. Со тек на времето, играњето често станува само изговор за дружење, смеење и разговор. Победата станува споредна, а социјалните вештини – примарни.
Истражување објавено во Scandinavian Journal of Psychology укажува дека децата кои почесто играат друштвени игри уште во предучилишна возраст развиваат подобри социјални способности и стануваат поотворени и дружељубиви.
2. Го развиваат комуникациското умеење и емпатијата
Секоја игра има свои правила – чекање на ред, донесување заеднички одлуки, тактики. Преку нив децата учат да комуницираат, да споделуваат и да ги разбираат туѓите чувства.
Податоци од 2024 година покажуваат дека јасно структурираните игри ја зголемуваат социјалната интелигенција – особено кај деца кои во почетокот имаат потешкотии во нови средини.
3. Ја зголемуваат концентрацијата и меморијата
Од шах до „Не лути се човече“, секоја игра бара стратегија, планирање и анализа. Студии од 2024 и 2025 година открија дека децата кои редовно играат друштвени игри имаат подобар распон на внимание и посилна концентрација – вештини корисни и во секојдневието.
4. Го подобруваат логичкото размислување
Истражувачи од Канада утврдиле дека децата кои редовно играат друштвени игри имаат подобар успех во училиште, особено по математика. Причината: игрите поттикнуваат логичко размислување, препознавање на причинско-последични врски и донесување одлуки. Децата кои играле повеќе тимски и натпреварувачки игри покажале и поголема мотивација за учење.
5. Помагаат во контрола на емоциите
Преку игра, децата учат важни животни лекции – како да ја прифатат победата и поразот, како да останат смирени и зошто е важно да се почитуваат правилата. Родителите тука имаат клучна улога: ако реагираат смирено и разговараат со децата за нивното однесување за време на играта, тие им помагаат подобро да ги контролираат емоциите и да соработуваат со другите.
Друштвени игри во современиот свет
И покрај бројните придобивки, децата сè почесто избираат видео-игри. Податоците на ЕУ покажуваат дека 69% од децата од 6 до 10 години и 85% од децата од 11 до 14 години играат видео-игри секој ден.
Затоа, производителите на друштвени игри бараат креативни решенија за да ги привлечат децата и да им покажат дека и „офлајн“ забавата може да биде подеднакво возбудлива.
Извор: 24H
Lifestyle
Трикот за совршено сварени јајца

Варените јајца се едни од наједноставните и најхранливи оброци – богати со протеини, витамини и минерали. Но, речиси секој барем еднаш се сретнал со непријатната сиво-зелена жолчка или со лушпа што тешко се лупи.
За среќа, постои едноставен метод во четири чекори кој гарантира совршени резултати секој пат.
1. Почнете со студена вода
Јајцата најпрво се ставаат во тенџере, а дури потоа се прелеваат со ладна вода. Ако се додадат во веќе зовриена вода, многу полесно можат да се скршат.
2. Кратко вриење
Ставете го тенџерето на силен оган и почекајте водата да зоврие. Штом ќе почне да врие, тргнете од оган и веднаш покријте. Тајната е во тоа што јајцата не остануваат долго на висока температура, што ја спречува жолчката да добие зелена нијанса.
3. Времето е клучно
Должината на „стоење“ во топлата вода зависи од текстурата што ја посакувате:
-
4–5 минути → меко варени јајца
-
7–8 минути → средно варени
-
10–12 минути → тврдо варени
4. Ладна водена бања
Веднаш по варењето, исцедете ја топлата вода и јајцата потопете ги во сад исполнет со многу ладна вода и коцки мраз. Овој „шок“ ја прекинува термичката обработка и ја зачувува совршената текстура на жолчката и белката. Ако планирате да ги излупите, нежно потчукнете ги за да ја испукате лушпата и оставете ги во водата подолго време – потоа ќе се лупат лесно и рамномерно.
Извор: Nezavisne
Lifestyle
Никогаш не ставајте ја оваа храна во замрзнувач

Замрзнувачот често е „спасител“ кога сакаме да зачуваме остатоци од јадење или да го продолжиме рокот на траење на храната. Но, не секоја намирница е погодна за замрзнување – кај некои целосно се менува вкусот, текстурата и дури и хранливата вредност.
Пржена храна
По одмрзнувањето, пржената храна ја губи крцкавоста и станува мека и мрсна. Маслото се распределува нерамномерно и го уништува вкусот.
Јајца
Варените јајца стануваат густи и гумени, а нивниот вкус се менува на непријатен начин.
Зеленчук со многу вода
Краставици, зелена салата и слични зеленчуци ја губат цврстината и стануваат како каша. Доматите, исто така, го менуваат изгледот и вкусот по одмрзнувањето.
Компири
-
суров компир – никогаш не замрзнувајте! По одмрзнувањето станува чуден, со сладок вкус.
-
преработен компир (помфрит, крокети) – може да се замрзне без големи промени.
Млечни производи
Јогуртот и павлаката стануваат воденести или зрнести. Меките сирења (како крем сирење, бри) ја губат мазноста и добиваат грд изглед. Дури и тврдите сирења не остануваат исти ако подолго се чуваат во замрзнувач.
Тестенини и ориз
Варени тестенини и ориз после замрзнување стануваат лепливи и ја губат формата.
Извор: SD
-
Кичево2 дена
Кичевските бербери на состанок одлучија да ги поскапат нивните услуги
-
Кичево1 ден
Ноќеска „ТППЕ Кичево“ со полни раце работа, спречен поголем пожар во населба „Девеана“
-
Македонија1 ден
Прилеп: Традицијата продолжува, на 11-ти октомври на „Авто слалом“, кичевчанецот Кристијан Бојоски во нов поход кон пиедесталот на награди!
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за среда (8 октомври)
-
Кичево4 часа
В сабота на градскиот плоштад во Кичево – „Хуманитарен Базар“ на здружението на родители на деца со посебни потреби, ќе се продаваат артикли, ракотворби и храна
-
Хороскоп18 часа
Хороскоп за четврток (9 октомври)
-
Хроника1 ден
Во Битола на „Партизанска“ удрен пешак со своето куче. На пешакот му се констатирани тешки телесни повреди, додека кучето било усмртено
-
Магазин1 ден
5 телефони со најдобри звучници во 2025 година