Следете не

На денешен ден

На денешен ден: 10 ноември

Објавено пред

на

1444.- Во битката кај Варна во Бугарија, силите на турскиот султан Мурат II ја поразиле полско-унгарската војска на кралот Владислав Јагиело и трансилванскиот војвода Јанош Хунјади, познат во српските народни песни како Јанко од Сибиу. Во таа битка загинал полскиот крал Владислав. Тоа беше последниот обид на европските сили да го одбранат Константинопол (Константинопол) од турското освојување.

1493.- Роден е швајцарскиот алхемичар и лекар Теофраст Бомбастус фон Хоенхајм, познат како Парацелзус, писател на медицински и окултни дела, кој имал одлучувачки придонес во примената на хемијата во медицината. Тој е основач на јатрохемијата, гранка на медицината која ги објаснува сите животни процеси и болести со хемиски реакции во телото.

1759.- Роден е Јохан Кристоф Фридрих фон Шилер, германски писател чија поезија е испреплетена со филозофија, историја и книжевна теорија. Неговите драми, од кои најпознати се „Разници“, „Дон Карлос“ и „Вилхелм Тел“, постигнаа огромен успех, неговите балади беа најчитаните песни во Германија, а во неговата ода на радоста („An die Freude “) Бетовен ) го компонирал познатиот последен потег на Деветтата симфонија.

1796.- Умре руската царица Катерина II Алексеевна (Катерина Велика). Таа дошла на тронот во 1762 година по судскиот удар во кој нејзиниот сопруг Петар III бил соборен, а потоа убиен. Како поддржувач на просветителските идеи, таа се здоби со голема популарност. Успешно се бореше против Полска и Турција и ја прошири територијата на Русија. За време на нејзиното владеење било задушено селското востание предводено од донскиот козак Џемељан Пугачов (1773-75).

1891.- Умре францускиот писател Артур Рембо, кој ги напишал своите најдобри дела на возраст од 17 до 20 години. Неизмерно пофалена и жестоко оспорувана, неговата поезија влијаеше на сите поетски правци на 20 век, а особено на симболистите и надреалистите („Пијан брод“, „Илуминации“, „Престој во пеколот“).

1919.- Роден е рускиот инженер Михаил (Тимофеевич) Калашников, дизајнер на автоматската пушка АК-47 („Калашников“).

1928 – Регент на Јапонија од 1920 година. Хирохито е крунисан за цар. За време на неговото владеење, Јапонија ја нападна Кина во 1931 година (Манџурија) и во 1937 година, во 1936 година, го склучи Антикоминтернскиот пакт со Хитлерова Германија, а во 1940 година Тројниот сојуз со Германија и Италија. Ја прогласи капитулацијата на Јапонија во 1945 година. На тронот остана до неговата смрт во 1989 година.

1938.- Умре државникот и прв претседател на Турската Република Мустафа Кемал Паша, познат како Ататурк („татко на сите Турци“). Под негово водство, последниот султан Мухамед Шести бил соборен во 1922 година, а во 1923 година Турција била прогласена за република.

1963.- Епидемија на колера во Индија и Пакистан убила повеќе од 1.500 луѓе за неколку недели.

1975.- Владите на СФР Југославија и Италија го потпишаа Договорот Осимо, со кој се регулира границата меѓу двете земји. Со договорот се регулира и дел од спорната граница од Меѓа Вас до заливот Свети Јернеј, како и границата во водите на Трстскиот залив.

1982.- Умре Леонид (Илич) Брежњев, генерален секретар на Комунистичката партија и претседател на Президиумот на Врховниот совет на СССР од 1964 година, кога беше сменет Никита Хрушчов. Тој беше заменет од Јуриј Андропов.

1989.- Централниот комитет на Комунистичката партија на Бугарија го замени Тодор Живков, кој беше на чело на партијата 35 години, а претседател на Државниот совет беше од 1971 година. Раководството на партијата го презеде Петар Младенов. Живков потоа беше исклучен од партијата и обвинет за корупција.

1989.- Почна падот на Берлинскиот ѕид, симболизирајќи ја поделбата на Европа 28 години по Втората светска војна и идеолошко-политичката и воена конфронтација Исток-Запад.

1994.- Ирак го призна Кувајт како суверена држава.

1995 – Нигериските воени власти го обесија малцинскиот активист Кен Саро Вива и осуммина соработници под обвинение за убиство.

1997.- Претседателите на Русија и Кина Борис Елцин и Џијанг Земин потпишаа декларација со која ставија крај на долготрајниот граничен спор меѓу двете земји.

2001.- Умре американскиот писател Кен Кејси, кој во 1962 година го објави познатиот роман „Лет над кукавичкото гнездо“, кој го поддржа бунтот против крутите власти и го инспирираше хипи движењето во 1960-тите.

2001 – Членките на Светската трговска организација (СТО) формално ги прифатија условите за влез на Кина во организацијата.

2003.- Министрите за одбрана на САД и Виетнам, Доналд Рамсфелд и Пем Ван Тра, се сретнаа во Вашингтон. Тоа е првиот министерски состанок од крајот на Виетнамската војна во 1975 година.

2003.- Во Лондон умре Канаан Банана, првиот претседател на независна Зимбабве.

2004 – Владата на Република Српска упати јавно извинување до бошњачките семејства убиени во Сребреница во јули 1995 година, истакнувајќи дека во Сребреница се случило „злосторство од големи размери“.

2007.- Умре американскиот писател Норман Мејлер, двократен добитник на Пулицерова награда, кој доминираше на американската книжевна сцена речиси седум децении. Има објавено повеќе од 40 книги и есеи, а неговиот прв роман „Голи и мртви“ се смета за еден од најдобрите романи за Втората светска војна, кој му донесе слава веднаш по објавувањето во 1948 година.

2008.- Умре јужноафриканската пејачка и светски симбол на борбата против апартхејдот Миријам Макеба, позната како „Мама Африка“ и „Кралица на африканската музика“. Таа доби Греми награда во 1966 година за албумот „Една вечер со Белафонте и Макеба“, кој го сними со Хари Белафонте.

2011.- Во Белград умре театарскиот и филмскиот великан, актерот Петар Краљ, добитник на бројни награди и четири награди за животно дело.

2014 – Вкупно 80,7 проценти, или 1,6 милиони Каталонци, гласаа за независност на шпанската покраина Каталонија на необврзувачкото гласање одржано и покрај противењето на властите во Мадрид.

2015 – Португалската влада поднесе оставка, две недели по нејзиното формирање, откако пратениците кои се противат на острите мерки за штедење го отфрлија нејзиниот четиригодишен план.

2015.- Умре Хелмут Шмит, германски канцелар од 1974 до 1982 година, кој како министер за финансии од 1972 до 1974 година воведе мерки за зајакнување на германската марка и зајакнување на економската позиција на Германија во светот.

2018 година – Францускиот претседател Емануел Макрон и германската канцеларка Ангела Меркел открија комеморативна плоча на северот на Франција во шумата Компиењ, каде сојузничките и германските сили потпишаа примирје на 11 ноември 1918 година, ставајќи крај на Големата војна во која околу 18 милиони луѓе .

2019 година – Боливискиот претседател Ево Моралес поднесе оставка откако командантот на вооружените сили побара од него да се откаже од новиот претседателски мандат и да ги врати мирот и стабилноста во земјата. Немирите во Боливија започнаа кон крајот на октомври по изборите на кои победи Моралес.

2020 – Ерменија и Азербејџан потпишаа заедничка изјава за завршување на војната во Нагорно-Карабах со посредство на Русија.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (22 мај)

Објавено пред

на

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Историски личности и настани:

  • 337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.

  • 1455Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.

  • 1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.


🎵 Култура и уметност:

  • 1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.

  • 1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.

  • 1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.

  • 1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.

  • 1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.

  • 1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.

  • 2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.


⚔️ Воени и политички настани:

  • 1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.

  • 1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.

  • 1972Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.

  • 1992Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.

  • 1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.

  • 2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.


🌍 Современи настани и социјални промени:

  • 1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.

  • 2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.

  • 2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.

  • 2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.

  • 2024Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај

📜 Среден и нов век

  • 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
  • 1498Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
  • 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.

✍️ Култура и филозофија

  • 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
  • 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
  • 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.

⚔️ Војни и политика

  • 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
  • 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
  • 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
  • 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
  • 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.

🌍 Независности и државни промени

  • 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
  • 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
  • 2002Источен Тимор прогласува независност.
  • 2000Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.

🧑‍🤝‍🧑 Друштвени и економски настани

  • 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
  • 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
  • 1995Ебола карантин во Заир.
  • 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.

🎨 Кражби и културни загуби

  • 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден29 минути

Времеплов: На денешен ден (22 мај)

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве...

Хороскоп7 часа

Хороскоп за четврток (22 мај)

Овен На работа, и покрај лошите аспекти успевате работите да ги завршите на време. Не очајувајте, доаѓаат подобри времиња. Денес,...

Спорт10 часа

Флик останува во Барса до 2027 година

Официјално Барселона потврди, Флик останува до 2027-ма година! Имено, продолжувањето на договорот на Ханси Флик е јасен показател дека клубот...

Временска прогноза10 часа

Попоски истакна дека најмалку до првата седмица од јуни месец ќе имаме слично време, можеби и со пониски температури

Најновиот излез на прогностичките материјали истакнува најмалку до 6 јуни на повидок нема да има никакви температурни покачувања на воздухот....

Технологија11 часа

AMD го претставува „Radeon RX 9060 XT“

AMD, како што вети пред неколку недели, објави неколку важни гејмерски производи за време на својата воведна презентација на Computex...

Македонија15 часа

Приведен измамник: Преку фејсбук страница продавал наводно благословени предмети

На 20.05.2025 во СВР Струмица, претставник на МПЦ – OA – Струмичка Eпископија пријави дека од почетокот на 2025 до...

Спорт17 часа

ФФМ и МВР потпишаа Меморандум за унапредување на безбедноста на фудбалски настани и заштита на интегритетот

Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) и Министерството за внатрешни работи (МВР) потпишаа Меморандум за соработка со кој се зајакнува партнерството...

Кичево17 часа

(ФОТО) Денес во кичевската касарна „Чеде Филипоски – Даме“ – со свеченост беше реализиран 21-ви Мај – „Денот на единицата“

Денес во касарната „Чеде Филипоски – Даме“ – Кичево со воена свеченост припадниците од 1. пешадиски баталјон (1.пб), од 1...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за среда (21 март)

ОВЕН Денеска во неколку наврати ќе треба да покажете како можете да бидете храбри, бестрашни и директни. Не заземајте страна...

Здравје и убавина1 ден

Вниманието во храната во борбата против заморот е многу битна за човековиот организам

Кога ќе забележите дека повеќе денови по ред сте поуморни од вообичаено, физички или ментално, треба веднаш да реагирате и...

НАЈЧИТАНИ