На денешен ден
На денешен ден: 10 ноември
1444.- Во битката кај Варна во Бугарија, силите на турскиот султан Мурат II ја поразиле полско-унгарската војска на кралот Владислав Јагиело и трансилванскиот војвода Јанош Хунјади, познат во српските народни песни како Јанко од Сибиу. Во таа битка загинал полскиот крал Владислав. Тоа беше последниот обид на европските сили да го одбранат Константинопол (Константинопол) од турското освојување.
1493.- Роден е швајцарскиот алхемичар и лекар Теофраст Бомбастус фон Хоенхајм, познат како Парацелзус, писател на медицински и окултни дела, кој имал одлучувачки придонес во примената на хемијата во медицината. Тој е основач на јатрохемијата, гранка на медицината која ги објаснува сите животни процеси и болести со хемиски реакции во телото.
1759.- Роден е Јохан Кристоф Фридрих фон Шилер, германски писател чија поезија е испреплетена со филозофија, историја и книжевна теорија. Неговите драми, од кои најпознати се „Разници“, „Дон Карлос“ и „Вилхелм Тел“, постигнаа огромен успех, неговите балади беа најчитаните песни во Германија, а во неговата ода на радоста („An die Freude “) Бетовен ) го компонирал познатиот последен потег на Деветтата симфонија.
1796.- Умре руската царица Катерина II Алексеевна (Катерина Велика). Таа дошла на тронот во 1762 година по судскиот удар во кој нејзиниот сопруг Петар III бил соборен, а потоа убиен. Како поддржувач на просветителските идеи, таа се здоби со голема популарност. Успешно се бореше против Полска и Турција и ја прошири територијата на Русија. За време на нејзиното владеење било задушено селското востание предводено од донскиот козак Џемељан Пугачов (1773-75).
1891.- Умре францускиот писател Артур Рембо, кој ги напишал своите најдобри дела на возраст од 17 до 20 години. Неизмерно пофалена и жестоко оспорувана, неговата поезија влијаеше на сите поетски правци на 20 век, а особено на симболистите и надреалистите („Пијан брод“, „Илуминации“, „Престој во пеколот“).
1919.- Роден е рускиот инженер Михаил (Тимофеевич) Калашников, дизајнер на автоматската пушка АК-47 („Калашников“).
1928 – Регент на Јапонија од 1920 година. Хирохито е крунисан за цар. За време на неговото владеење, Јапонија ја нападна Кина во 1931 година (Манџурија) и во 1937 година, во 1936 година, го склучи Антикоминтернскиот пакт со Хитлерова Германија, а во 1940 година Тројниот сојуз со Германија и Италија. Ја прогласи капитулацијата на Јапонија во 1945 година. На тронот остана до неговата смрт во 1989 година.
1938.- Умре државникот и прв претседател на Турската Република Мустафа Кемал Паша, познат како Ататурк („татко на сите Турци“). Под негово водство, последниот султан Мухамед Шести бил соборен во 1922 година, а во 1923 година Турција била прогласена за република.
1963.- Епидемија на колера во Индија и Пакистан убила повеќе од 1.500 луѓе за неколку недели.
1975.- Владите на СФР Југославија и Италија го потпишаа Договорот Осимо, со кој се регулира границата меѓу двете земји. Со договорот се регулира и дел од спорната граница од Меѓа Вас до заливот Свети Јернеј, како и границата во водите на Трстскиот залив.
1982.- Умре Леонид (Илич) Брежњев, генерален секретар на Комунистичката партија и претседател на Президиумот на Врховниот совет на СССР од 1964 година, кога беше сменет Никита Хрушчов. Тој беше заменет од Јуриј Андропов.
1989.- Централниот комитет на Комунистичката партија на Бугарија го замени Тодор Живков, кој беше на чело на партијата 35 години, а претседател на Државниот совет беше од 1971 година. Раководството на партијата го презеде Петар Младенов. Живков потоа беше исклучен од партијата и обвинет за корупција.
1989.- Почна падот на Берлинскиот ѕид, симболизирајќи ја поделбата на Европа 28 години по Втората светска војна и идеолошко-политичката и воена конфронтација Исток-Запад.
1994.- Ирак го призна Кувајт како суверена држава.
1995 – Нигериските воени власти го обесија малцинскиот активист Кен Саро Вива и осуммина соработници под обвинение за убиство.
1997.- Претседателите на Русија и Кина Борис Елцин и Џијанг Земин потпишаа декларација со која ставија крај на долготрајниот граничен спор меѓу двете земји.
2001.- Умре американскиот писател Кен Кејси, кој во 1962 година го објави познатиот роман „Лет над кукавичкото гнездо“, кој го поддржа бунтот против крутите власти и го инспирираше хипи движењето во 1960-тите.
2001 – Членките на Светската трговска организација (СТО) формално ги прифатија условите за влез на Кина во организацијата.
2003.- Министрите за одбрана на САД и Виетнам, Доналд Рамсфелд и Пем Ван Тра, се сретнаа во Вашингтон. Тоа е првиот министерски состанок од крајот на Виетнамската војна во 1975 година.
2003.- Во Лондон умре Канаан Банана, првиот претседател на независна Зимбабве.
2004 – Владата на Република Српска упати јавно извинување до бошњачките семејства убиени во Сребреница во јули 1995 година, истакнувајќи дека во Сребреница се случило „злосторство од големи размери“.
2007.- Умре американскиот писател Норман Мејлер, двократен добитник на Пулицерова награда, кој доминираше на американската книжевна сцена речиси седум децении. Има објавено повеќе од 40 книги и есеи, а неговиот прв роман „Голи и мртви“ се смета за еден од најдобрите романи за Втората светска војна, кој му донесе слава веднаш по објавувањето во 1948 година.
2008.- Умре јужноафриканската пејачка и светски симбол на борбата против апартхејдот Миријам Макеба, позната како „Мама Африка“ и „Кралица на африканската музика“. Таа доби Греми награда во 1966 година за албумот „Една вечер со Белафонте и Макеба“, кој го сними со Хари Белафонте.
2011.- Во Белград умре театарскиот и филмскиот великан, актерот Петар Краљ, добитник на бројни награди и четири награди за животно дело.
2014 – Вкупно 80,7 проценти, или 1,6 милиони Каталонци, гласаа за независност на шпанската покраина Каталонија на необврзувачкото гласање одржано и покрај противењето на властите во Мадрид.
2015 – Португалската влада поднесе оставка, две недели по нејзиното формирање, откако пратениците кои се противат на острите мерки за штедење го отфрлија нејзиниот четиригодишен план.
2015.- Умре Хелмут Шмит, германски канцелар од 1974 до 1982 година, кој како министер за финансии од 1972 до 1974 година воведе мерки за зајакнување на германската марка и зајакнување на економската позиција на Германија во светот.
2018 година – Францускиот претседател Емануел Макрон и германската канцеларка Ангела Меркел открија комеморативна плоча на северот на Франција во шумата Компиењ, каде сојузничките и германските сили потпишаа примирје на 11 ноември 1918 година, ставајќи крај на Големата војна во која околу 18 милиони луѓе .
2019 година – Боливискиот претседател Ево Моралес поднесе оставка откако командантот на вооружените сили побара од него да се откаже од новиот претседателски мандат и да ги врати мирот и стабилноста во земјата. Немирите во Боливија започнаа кон крајот на октомври по изборите на кои победи Моралес.
2020 – Ерменија и Азербејџан потпишаа заедничка изјава за завршување на војната во Нагорно-Карабах со посредство на Русија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Спорт1 денКичевскиот фудбалски судија Лика во среда ќе биде прв помошен судија на „play-off“ дуелот меѓу Нант и Макаби Хаифа
-
Магазин1 денИвана од Кичево оваа година по петти пат изработува новогодишни честитки за да помогне на лица и здруженија каде е најпотребно
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (5 декември)
-
Хороскоп19 часаХороскоп за сабота (6 декември)
-
Lifestyle1 ден(ВИДЕО) Анатоли фитнес момчето кое стана вистинска сензација на „ТикТок“ конечно препознат од неговата публика
-
Македонија2 денаСообраќај по наместа влажни коловози, намалена видливост поради магла има на превоите „Стража, Ѓавато, Плетвар и Крушево “
-
Временска прогноза1 денВрнежите од дожд продолжуваат, Попоски апелира за зголемување на нивоата од реките и езерата
-
Македонија1 ден„ЛУКОИЛ Македонија“ продолжува да функционира во нормални рамки
