На денешен ден
На денешен ден – 11 јуни
1509 година – Англискиот крал Хенри VIII се ожени со првата од шесте жени, Кетрин од Арагон. Подоцна, поради одбивањето на папата да го поништи бракот, кралот раскинал со Ватикан и во 1534 година ја основал Англиканската црква.
1572 година – Роден е англискиот поет и драматург Бенџамин Johnонсон, кој се прослави со своите алегорични драми. Овој специфичен вид театар, наречен „дворска маска“, потекнува од средниот век, а во првата половина на 17 век цветал на дворот на Стјуарт. Во светската литература влезе со сатиричната комедија „Валпоне или лисицата“, која се изведува и денес.
1727 година – Умре британскиот крал Georgeорџ Први, првиот британски монарх од династијата Хановерија (1714-27). За време на неговото владеење, моќта на кабинетот беше зајакната.
1776 година – Роден е англискиот сликар Constон Констабл, еден од креаторите на модерниот пејзаж во европското сликарство. Тој беше еден од првите што го напушти студиото и сликаше директно во природата, донесувајќи ја во сликарството досега непозната поезија на атмосферата. Тој се смета за претходник на Вилијам Тарнер и француските импресионисти.
1859 година – Умре австрискиот државник принцот Клеменс Метерних, највлијателната фигура во Европа скоро 40 години, како шеф на дипломатијата (1809-21) и канцелар на Австрија (1821-48). Се смета за олицетворение на апсолутизмот. Со рускиот цар Александар Први, тој го основал Светиот сојуз, чија главна цел била да ги задуши националните движења во Европа.
1864 година – Роден е германскиот композитор и диригент Ричард Штраус, директор на Виенската опера. Тој е претставник на доцниот романтизам, иако дела од последниот творечки период соодветствуваат на уметничките текови на 20 век со експресионизам и неокласицизам („Тил Ојленшпигел“, „Салома“, „Кавалер со роза“).
1880 година – Родена е американската пацифистка Jeanанет Ранкин, првата жена што стана член на Конгресот на САД. Како строга антимилитаристка, таа беше единствената во американскиот парламент која гласаше против објавување војна на Јапонија по бомбардирањето на Перл Харбор во 1941 година.
1891 година – Велика Британија и Португалија потпишаа конвенција за поделба на сферите северно и јужно од реката Замбези во Африка, со што Нјасаланд (денешен Малави) стана британски протекторат.
1895 година – Роден е рускиот државник Михаил Александрович Булганин, учесник во Октомвриската револуција, министер за вооружени сили на СССР (1947-49), претседател на Советот на министри од февруари 1955 до март 1958 година, кога го заменува Никита Сергеевич Хрушчов. Како противник на десталинизацијата, тој беше отстранет од сите позиции.
1910 година – Роден е францускиот океанограф Jacак-Ив Кусто, пронаоѓач на апаратот за нуркање во вода и подводната камера. Доби три Оскари и Златна палма во Кан во 1956 година за филмот „Светот на тишината“, кој го сними со Луис Мал.
1918 година – Италијанските борбени бродови го потопија големиот австро-унгарски борбен брод Свети Стефан во Првата светска војна во Јадранското Море, на околу 70 километри северозападно од Задар.
1936 година – Осум високи советски воени водачи, вклучувајќи го и маршалот Михаил Тухачевски, се уапсени, осудени во тајно судење и потоа погубени во Москва. Тоа беше почеток на масовна чистка во военото раководство на тогашниот СССР.
1942 година – Во Вашингтон е потпишан договор меѓу СССР и САД за заемна помош во Втората светска војна.
1949 година – е егзекутиран Коци Ксосе, албански револуционер, еден од основачите на Комунистичката партија на Албанија и министер за внатрешни работи од 1946 година.Во наместеното, сталинистичко судење, odоџе е обвинет дека е југословенски шпион.
1955 година – Во автомобилска трка „24 часа Ле Ман“ загинаа 80 лица и беа повредени повеќе од 100 лица откако судир на три автомобили влета во аудиториумот.
1963 година – Виетнамски будистички монах, Кванг Дук, е запален на клада во Сајгон, град Хо Ши Мин, во знак на протест против третманот на будистите од страна на владата на Јужна Виетнам.
1970.- Умре рускиот државник Александар Фјодорович Керенски, член, а потоа претседател на Привремената влада по февруарската револуција во 1917 година во Русија. Тој беше симнат од власта во Октомвриската револуција во 1917 година. Тој емигрирал во Франција во 1918 година и живее во САД од 1940 година.
1970 година – Последниот американски војник ја напушти воздухопловната база Вилус во Либија, на барање на полковник Моамер ал-Гадафи (Муамер, Гадафи), кој го симна кралот Идриз Први на 1 септември 1969 година
1970 година – По една недела борби во Јордан, кралот Хусеин и палестинските герилци потпишаа договор за прекин на огнот.
1979 година – Умре американскиот филмски актер Wayон Вејн, starвезда на западните филмови („Кочијата“, „Аламо“, „Рио Браво“).
1981 година – Земјотрес во југоисточна иранска провинција Керман уби најмалку 1500 луѓе.
1984 година – Умре италијанскиот политичар Енрико Берлингер, генерален секретар на Комунистичката партија на Италија (1972-84). Главниот јунак на „еврокомунизмот“ и стратегијата на „историски компромис“, тој беше водач на најголемата комунистичка партија во Западна Европа за 12 години. Тој ја ослободи италијанската комунистичка партија од советското влијание, но и покрај неговата голема популарност, тој не успеа да ги донесе комунистите на власт во Италија.
1990 година – почина историчарот Васа Шубриловиќ, учесник во атентатот на австро-унгарскиот престолонаследник Франц Фердинанд во 1914 година во Сараево, професор на Универзитетот во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. По Втората светска војна, тој беше директор на Балканскиот институт и министер во југословенската влада. Автор е на околу 70 историски книги и студии.
1999 година – Почетокот на распоредувањето на мировните сили на Косово доведе до голема напнатост кога рускиот баталјон неочекувано премина од БиХ на територијата на СРЈ во текот на утрото и пристигна во Косово навечер како прва единица на меѓународните сили. Русите тогаш го окупираа аеродромот Слатина во близина на Приштина.
2000 година – Полициски сили на ООН на Косово соопштија дека повеќе од 500 лица, претежно Срби, биле убиени во годината кога меѓународните сили биле стационирани на Косово.
2001 година – СР Југославија стана членка на Банката за меѓународни порамнувања во Базел. На собранието на банката беа дистрибуирани акциите, златото и девизните средства на поранешна СФРЈ, кои беа чувани во таа банка.
2001 година – Тимоти МекВеј е погубен во Федералниот затвор на САД во Индијана. Тој беше осуден на смрт за бомбашки напад врз федерална зграда во Оклахома Сити во април 1995 година, во кој загинаа 168 лица.
2001 година – Новинарот Милан Пантиќ беше убиен на влезот од неговата зграда во Јагодина, со неколку удари во главата со тап предмет. Како дописник на Вечерњи новости, Пантиќ објави неколку статии за економски криминал во областа Помораве. Сторителите на ова убиство се непознати.
2003 година – Бомбаш-самоубиец уби 17 лица и повреди 100 на отворен пазар во центарот на улицата Јафа во Ерусалим. Терористичкото движење Хамас ја презеде одговорноста за нападот.
2004 година – Специјална комисија на владата на Република Српска призна дека злосторствата врз илјадници муслимани биле извршени во Сребреница во 1995 година.
2005 година – Почина поранешниот португалски премиер генерал Васко Гонкалвес, кој предводеше четири привремени влади по револуцијата од левицата во 1974 година.
2008 година – Умре поранешниот виетнамски премиер Ву Ван Кит, голем реформатор на земјата во текот на 90-тите години.
2010 година – Започна 19-тото Светско првенство, за прв пат на африканскиот континент, во Јужноафриканската Република.
2013 година – Грчката влада донесе одлука за привремено затворање на државната телевизија и радио како дел од мерките за штедење.
2017 година – На предвремените парламентарни избори во Косово, коалицијата на Демократската партија на Косово, Алијансата за иднината на Косово, Иницијативата за Косово и десет помали партии освоија најмногу гласови. Кандидатот на оваа коалиција, Рамуш Харадинај, стана премиер.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Кичево1 денНа градскиот плоштад во Кичево и оваа година ќе блесне хуманитарниот „Божиќен Базар“ покрај најубавиот украс „Витлеемската Пештера“
-
Кичево2 дена(ФОТО) Д-р Александар Јовановски денеска со свеченост ја презеде функцијата градоначалник на општина Кичево, „За мене како што знаете поделбите не постојат, ќе продолжиме напред заедно“
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (11 ноември)
-
Македонија10 часаТелефони во рака, да му помогнеме на нашиот другар Ивица Попоски од Охрид, треба да оди итно на операција во Турција
-
Хороскоп10 часаХороскоп за среда (12 ноември)
-
Здравје и убавина2 денаДомашен напиток од свежи билки против болки во Бубрезите од бубрежните камења
-
Временска прогноза24 часаОд утре целосна стабилизација на времето ширум Македонија, ова се деталите
-
Спорт2 денаАталанта го разреши од должноста досегашниот тренер Иван Јуриќ
