На денешен ден
На денешен ден – 2 јули

1489 година – Роден е англискиот религиозен реформатор Томас Кранмер. Како архиепископ од Кантербери (од 1533 година), тој му овозможи на кралот Хенри VIII да се прогласи за поглавар на Англиската црква. Во времето на обновување на католицизмот под Мери Тудор, тој бил изгорен на клада. Тој воведе богослужба на англиски јазик и ја состави „Општата молитвена книга“ на англиски јазик.
1566 година – Умре францускиот астролог Нострадамус, автор на книгата Пророштва. Тој бил личен лекар на францускиот крал Чарлс IX и дворската астролога Катерина Медичи.
1714 година – Роден е германскиот композитор и диригент Кристоф Вилибалд Глук. Тој ја реформираше операта со тоа што ја потчини музиката на текстот и ја прилагоди на драмското дело („Орфеј и Евридика“, „Алкест“, „Париз и Елена“, „Ифигенија на Таурида“).
1778 година – Умре францускиот филозоф и писател Jeanан-quesак Русо, чие дело ја инспирираше Француската револуција и имаше значително влијание врз европската литература и филозофија на XVIII и XIX век. Меѓу луѓето “,” Писмо до Даламберт “,” Исповеди “).
1798 година – Наполеон Бонапарта ја зазема Александрија. По неколкуте победи над мамулите, тој влегол во Каиро и го продолжил својот поход во долината на Нил и Сирија. Француската армија се повлече од Египет во 1801 година.
1819 година – Велика Британија донесе закон со кој се забранува деца на возраст под девет години да работат во текстилната индустрија, со што се ограничува работата на деца на возраст под 16 години на 12 часа на ден.
1850 година – Умре Роберт Пил, британски премиер (1834-35; 1841-46), основач на Конзервативната партија. Како министер за внатрешни работи, тој ја организирал лондонската полиција во 1829 година и по кратенката на неговото име Боб, на полициските службеници им бил даден прекарот Боби.
1853 година – Кримската војна започна со руската армија да ја премине реката Прут и да ги нападне турските трупи.
1860 година – Русите го основаа градот Владивосток на брегот на заливот Амур, кој подоцна стана најважното советско пристаниште (поморска и воздушна база) на Советскиот Далечен Исток.
1877 година – Роден е германскиот писател Херман Хесе, добитник на Нобеловата награда за литература во 1946 година („Игра на стаклени монистра“, „Степски волк“, „Дамјан“, „Сидарта“).
1881 година – Во Вашингтон беше убиен американскиот претседател Jamesејмс Абрам Гарфилд. Од повредите почина на 19 септември.
1900 година – Грофот Фердинанд фон Цепелин го направи својот прв лет со воздушен (воздушен брод) над езерото Констанца во јужна Германија. Подоцна конструирал неколку такви авиони, кои по него го добиле името Цепелин.
1915 година – Мексиканскиот генерал и претседател (1877-80 и 1884-1911) Порфирио Дијаз умре во егзил во Париз.
1925 година – Роден е конгоанскиот политичар Патрис Лумумба, основач на Конгоанското национално движење и прв премиер на независно Конго во 1960 година. Стана симбол на борбата против колонијализмот на африканските народи.
1940 година – Торпедо од германска подморница ја погоди Арандора Стар, која превезуваше германски и италијански затвореници во Канада. Повеќе од 750 затвореници и членови на екипажот беа убиени.
1949 година – умре бугарскиот револуционер и државник Георги Михаилович Димитров, еден од основачите на Комунистичката партија на Бугарија, првиот премиер на Бугарија по Втората светска војна, генерален секретар на Коминтерната од 1935 до 1943 година. И во познатиот „Лајпциг судење “тој откри дека подметнувањето пожар е една од нацистичките провокации со кои режимот го оправдувал теророт врз комунистите и социјалистите. Под притисок на светската јавност, тој беше ослободен од затвор кон крајот на февруари 1934 година.
1961 година – американскиот писател Ернест Хемингвеј изврши самоубиство. Добитник е на Нобелова награда за литература во 1954 година („Збогум оружје“, „Кој Ringвони ,вона“, „Старецот и морето“).
1964 година – Претседателот на САД Линдон Johnонсон го потпиша Законот за граѓански права, кој забранува расна дискриминација.
1966 година – Франција го спроведе првиот од шесте тестови на атомска бомба на патохискиот атол.
1976 година – Прогласено е обединување на Северен и Јужен Виетнам во една држава со главен град Ханој.
1989 година – рускиот политичар Андреј Андреевич Громико, шеф на советската дипломатија, почина од 1957 до 1985 година, кога стана претседател на Врховниот совет на СССР. Тој беше заменет како министер за надворешни работи со Едуард Шеварднадзе.
1990 година – Не можејќи да ги прифатат уставните измени во Србија, албанските делегати на покраинското собрание на Косово усвоија Уставна декларација и прогласија одвојување на Косово од Србија. Српскиот парламент го распушти провинциското собрание на 5 јули, проследено со штрајкови и протести на косовските Албанци.
1992 година – Умре Борислав Пекиќ, еден од најважните југословенски писатели во втората половина на 20 век. Како член на нелегалната организација на Федералната демократска младина на Југославија, тој беше затворен неколку години по Втората светска војна. Тој е еден од основачите на Демократската партија во 1989 година, првата повоена опозициска партија во Србија („Време на чуда“, „Како да се стави вампир да се одмори“, „Златно руно“).
1997.- Умре американскиот филмски актер Jamesејмс Стјуарт, добитник на Оскарот во 1940 година за „Приказна за Филаделфија“ („Вртоглавица“, „Човекот што знаеше премногу“, „Анатомија на убиство“)
1999 година – Умре Марио Пузо, автор на бестселерот „Кум“, според кој Франсис Форд Копола сними истоимен филм.
2000 година – Кандидатот на Народната партија и Зелената партија Висенте Фокс победи на претседателските избори во Мексико, со што се стави крај на владеењето на Институционалната револуционерна партија, која е на власт од 1929 година.
2001 година – Во САД е извршен првиот механички имплант на срцето. Седумчасовната операција ја извршија хирурзи од Универзитетот во Луисвил, Леман Греј и Роберт Доулинг.
2002 година – американскиот милионер и авантурист Стив Фосет стана првиот човек што го прошета светот со балон, летајќи 31.380 километри.
2007 година – Умре Хај (Ха) Зарет, еден од најголемите музички класици на 20 век, кој го напиша текстот на песната „Unchained Melody“ за филмот „Unchained“. Оваа песна е снимена од бројни музичари, меѓу кои Елвис Присли (Присли), Лена Хорн (Хорн), „У2“, Гај Ломбардо (Гај Ломбардо) …
2008 година – почина академик Дејан Медаковиќ, доктор по историски науки и најважен историчар на српската уметност за периодот од 18-ти до 20-ти век. Тој беше професор на Филозофскиот факултет, писател и научник со светско реноме, чии дела се преведени на повеќе светски јазици.
2010 година – почина францускиот театарски и филмски актер и режисер Лоран Терзиеф, познат по улогите во филмовите „Капо“, „Ванина Ванини“, „Седум смртоносни гревови“, „Горчливи плодови“, „Утопија“, „Germерминал“. .
2011 година – Умре театарската и филмска актерка Оливера Марковиќ. Нејзиниот театарски опус вклучува повеќе од 100 улоги, а има глумено во 63 филмови, меѓу кои „Сомнително лице“, „Козара“, „Околу светот“, „Национална класа“, „Балкан експрес“ и „Колекционен центар“.
2013 година – умре Даглас Енгелбарт, пронаоѓач на компјутерскиот глушец и автор на првите верзии на е-пошта, програми за обработка на текст и Интернет.
2016 година – почина Ели Визел, добитничка на Нобеловата награда за мир, која го преживеа холокаустот и нацистичкиот логор на смртта во Аушвиц. Автор е на над 50 книги и држеше предавања за нацистички злосторства ширум светот.
2020 година – Француските и холандските судски и полициски власти објавија дека е демонтирана шифрираната комуникациска мрежа EncroChat што ја користат криминални организации, шверцери на наркотици и извршителите на атентатот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт1 ден
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт2 дена
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Магазин2 дена
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин2 дена
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Хороскоп7 часа
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Македонија17 часа
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Временска прогноза20 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно