Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 2 мај

Објавено пред

на

1519 година – Смрт на Леонардо да Винчи, италијански скулптор, научник и сликар, „уомо универзале“ на италијанската ренесанса, кога историчарите на уметноста го класифицираа како најголем генијалец на сите времиња. Неговите „Мона Лиза“ и „Последната вечера“ се меѓу најпознатите слики во светот. „Трактат за сликарството“ (преведен во Белград во 1953 година), кој ги содржи неговите набудувања, заклучоци и лекции за сликарството, перспективата, светлината и бојата, е значаен придонес во науката за уметноста.

1567 година – Умре поетот и драмски писател на Дубровничка ренесанса, Марин Држиќ, автор на „Чичко Мароја“ и „Романи на Станац“.

1660 година – Роден е Пјетро Алесандро Гаспаре Скарлати, италијански композитор на опери и црковни композиции.

1729 година – Родена е Руската царица од германско потекло Катерина Втора Алексеева (Катерина Велика). Таа беше прогласена за царица во 1762 година од дворската стража откако нејзиниот сопруг Питер III беше убиен во заговор. Под влијание на француските просветители Волтер и Дидро, таа изврши значајни реформи на руското општество во духот на просветлен апсолутизам.

1852 година – Роден е новинарот, писател и политичар Пера Тодоровиќ, еден од основачите на Народната радикална партија во Србија.

1857 година – почина францускиот писател Алфред де Мизе („Ноќи“, „Писмо до Ламартин“, „Исповед на дете од овој век“).

1860 година – Во Будимпешта е роден Теодор Херцл, водач и основач на ционистичкото движење, автор на Еврејската држава (1896).

1885 година – Кралот на Белгија, Леополд Втори, се прогласи за крал на новата Слободна држава Конго.

1892 година – Роден е германскиот пилот Манфред фон Рихтофен, „Црвениот барон“, најпознатиот германски авијатичар во Првата светска војна. За време на војната, тој собори повеќе од 80 авиони. Умре во една од воздушните битки во април 1918 година.

1892 година – Умре германскиот хемичар Август Вилхелм фон Хофман, основач на модерната индустрија за боја на катран со анилин.

1903.- Роден е американскиот педијатар Бенџамин Меклејн Спок, автор на најпродаваната книга „Совети за здрав разум за воспитување на бебиња и деца“ (1946).

1904 година – Роден е американскиот пејач и филмски актер Хари Лилис „Бинг“ Крозби, рекордер по бројот на запишани рекорди, добитник на Оскар за филмот „Одење по мој пат“.

1933 година – Германскиот канцелар Адолф Хитлер ги укина синдикатите.

1945 година – Советските трупи го освоија Берлин во Втората светска војна.

1951 година – Советот на Европа ја прифати Германија како полноправна членка.

1953 година – Престолонаследникот Хусеин официјално стана крал на Јордан. Во Ирак, кралот Фајсал Втори ја презеде власта.

1957.- Умре американскиот политичар сенаторот Josephозеф Мекарти, водач на антикомунистичката кампања во САД во 1950-тите.

1960 година – Карил Чешман, американец осуден за киднапирање и силување, беше изречена смртна казна. Додека чекаше извршување на пресудата, која беше одложена осум пати благодарение на неговата упорна и вешта одбрана, тој напиша три книги во затворот кои станаа бестселери.

1965 година – Вклучен е првиот телевизиски комуникациски сателит.

1967 година – На иницијатива на британскиот филозоф, нобеловец Бертранд Расел (Расел), Меѓународниот трибунал за воени злосторства започна да работи во Стокхолм, кој подоцна пресуди дека САД се виновни за агресија против Виетнам.

1990 година – Африканскиот национален конгрес на Нелсон Мандела (АНЦ) и јужноафриканската влада започнаа преговори во Кејп Таун за ставање крај на владеењето на белото малцинство Истиот ден во 1994 година, Мандела и АНЦ победија на изборите во Јужна Африка.

1993 година – Во Атина, претседателот на Република Српска, Радован Караџиќ, го потпиша мировниот план на Венс-Овен за БиХ, под услов тој да биде прифатен од Собранието на РС. Собранието подоцна го отфрли планот, оценувајќи дека мапите за разграничување со босански муслимани и Хрвати се крајно неповолни за Србите во Босна, а војната во БиХ продолжи.

1995 година – Српските ракети „Краина“ го погодија центарот на Загреб, при што загинаа шест лица, а 176 беа ранети.

1999 година – Авионите на НАТО користеа графитни бомби во нападите на СР Југославија, што предизвика колапс на електроенергетскиот систем во Србија. Околу 70% од територијата на Србија остана без електрична енергија.

2000 година – Бунтовниците на Револуционерниот фронт на ООН заробија 500 мировници на ООН во Сиера Леоне. Затворениците потоа беа ослободени во мали групи, а останатите беа ослободени на 15 јули, по воена интервенција на мировниците.

2003 година – Претседателот на САД Georgeорџ В. Буш објави дека повеќето од борбените операции во Ирак се завршени, со што официјално заврши војната во Ирак.

2004 година – Милорад Луковиќ – Легија, поранешен командант на Единицата за специјални операции (ЈСО) и прв обвинет за убиството на српскиот премиер Зоран ranинѓиќ, и се предаде на полицијата во Белград по 14 месеци криење. Луковиќ беше осуден на 40 години затвор за организирање на атентатот врз премиерот Djинѓиќ, а непосредниот извршител на убиството, поранешниот заменик на Луковиќ, Звездан Јовановиќ, беше осуден на иста казна.

2011 година – Група американски командоси го убија Осама бин Ладен, водачот на терористичката организација Ал Каеда и организаторите на терористичките напади на 11 септември 2001 година во САД, кои доведоа до војна во Авганистан, а подоцна и во Ирак, во град Аботабат во Пакистан.

2012 година – Унгарскиот парламент го избра Јанош Адер за нов претседател, откако неговиот претходник Пал Шмит поднесе оставка поради скандалот со плагијат на неговата докторска дисертација.

2013 година – ООН објави дека 260 000 луѓе во Сомалија, од кои половина деца, починале од глад од 2010 до 2012 година.

2014 година – Повеќе од 2.100 луѓе загинаа во лизгање на земјиштето предизвикано од обилни дождови во планинските села во североисточен Авганистан.

2015 година – Почина познатата руска балерина Маја Плисецка на 90-годишна возраст. Во текот на нејзината повеќедецениска кариера, таа соработуваше со Бо Theaterшој театар, Париската опера и трупата на балетот од 20 век од Морис Бејарт.

2015 година – Родена е британската принцеза Шарлот Елизабет Дајана, ќерка на војводата и војвотката од Кембриџ, принцот Вилијам и Кејт.

2018 година – Баскиската сепаратистичка организација ЕТА официјално го објави своето распуштање. Повеќе од 800 лица беа убиени во акциите на оваа организација, која Европската унија ја смета за терористичка, во периодот од 1968 до 2010 година.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (22 мај)

Објавено пред

на

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Историски личности и настани:

  • 337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.

  • 1455Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.

  • 1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.


🎵 Култура и уметност:

  • 1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.

  • 1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.

  • 1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.

  • 1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.

  • 1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.

  • 1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.

  • 2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.


⚔️ Воени и политички настани:

  • 1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.

  • 1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.

  • 1972Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.

  • 1992Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.

  • 1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.

  • 2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.


🌍 Современи настани и социјални промени:

  • 1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.

  • 2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.

  • 2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.

  • 2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.

  • 2024Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај

📜 Среден и нов век

  • 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
  • 1498Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
  • 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.

✍️ Култура и филозофија

  • 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
  • 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
  • 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.

⚔️ Војни и политика

  • 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
  • 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
  • 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
  • 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
  • 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.

🌍 Независности и државни промени

  • 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
  • 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
  • 2002Источен Тимор прогласува независност.
  • 2000Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.

🧑‍🤝‍🧑 Друштвени и економски настани

  • 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
  • 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
  • 1995Ебола карантин во Заир.
  • 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.

🎨 Кражби и културни загуби

  • 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден1 час

Времеплов: На денешен ден (22 мај)

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве...

Хороскоп8 часа

Хороскоп за четврток (22 мај)

Овен На работа, и покрај лошите аспекти успевате работите да ги завршите на време. Не очајувајте, доаѓаат подобри времиња. Денес,...

Спорт11 часа

Флик останува во Барса до 2027 година

Официјално Барселона потврди, Флик останува до 2027-ма година! Имено, продолжувањето на договорот на Ханси Флик е јасен показател дека клубот...

Временска прогноза11 часа

Попоски истакна дека најмалку до првата седмица од јуни месец ќе имаме слично време, можеби и со пониски температури

Најновиот излез на прогностичките материјали истакнува најмалку до 6 јуни на повидок нема да има никакви температурни покачувања на воздухот....

Технологија12 часа

AMD го претставува „Radeon RX 9060 XT“

AMD, како што вети пред неколку недели, објави неколку важни гејмерски производи за време на својата воведна презентација на Computex...

Македонија16 часа

Приведен измамник: Преку фејсбук страница продавал наводно благословени предмети

На 20.05.2025 во СВР Струмица, претставник на МПЦ – OA – Струмичка Eпископија пријави дека од почетокот на 2025 до...

Спорт18 часа

ФФМ и МВР потпишаа Меморандум за унапредување на безбедноста на фудбалски настани и заштита на интегритетот

Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) и Министерството за внатрешни работи (МВР) потпишаа Меморандум за соработка со кој се зајакнува партнерството...

Кичево18 часа

(ФОТО) Денес во кичевската касарна „Чеде Филипоски – Даме“ – со свеченост беше реализиран 21-ви Мај – „Денот на единицата“

Денес во касарната „Чеде Филипоски – Даме“ – Кичево со воена свеченост припадниците од 1. пешадиски баталјон (1.пб), од 1...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за среда (21 март)

ОВЕН Денеска во неколку наврати ќе треба да покажете како можете да бидете храбри, бестрашни и директни. Не заземајте страна...

Здравје и убавина1 ден

Вниманието во храната во борбата против заморот е многу битна за човековиот организам

Кога ќе забележите дека повеќе денови по ред сте поуморни од вообичаено, физички или ментално, треба веднаш да реагирате и...

НАЈЧИТАНИ