Следете не

Lifestyle

Зошто сонот е суштински за вашето здравје: науката зад спиењето

Објавено пред

на

Недостатокот на сон може да има сериозни последици за вашето физичко и ментално здравје. Еве што вели науката за тоа зошто спиењето е толку важно и како да ги подобрите вашите навики за спиење.

Влијанието на сонот врз телото и умот

Сонот игра клучна улога во бројни биолошки процеси неопходни за одржување на нашето здравје. За време на спиењето, мозокот обработува и консолидира нови информации, ги зајакнува нервните врски и ја подобрува меморијата. Адекватниот сон, исто така, промовира подобро донесување одлуки, решавање проблеми и креативност.

Спиењето е клучно за одржување на оптималното функционирање на различни телесни системи. За време на спиењето, телото ги обновува оштетените клетки, ткива и мускули и ослободува хормони за раст. Спиењето го зајакнува имунолошкиот систем, дозволувајќи му на телото да произведува цитокини кои се неопходни за борба против инфекции и воспаление.

Добро одморените поединци се подобро опремени за здрави социјални интеракции, негување поцврсти врски и подобрени комуникациски вештини. Луѓето со лишен сон може да се борат со емпатија и поврзување со другите.

Несоодветниот сон може да го наруши балансот на хормоните кои го регулираат апетитот и метаболизмот, потенцијално придонесувајќи за зголемување на телесната тежина и дебелина. Спиењето помага и во регулирањето на крвниот притисок и нивото на воспаление, кои се неопходни за одржување на здраво срце.

Краткорочни и долгорочни ефекти од лишување од сон

Недостатокот на сон може да има сериозни последици по вашето здравје, и краткорочни и долгорочни.

На краток рок, лишувањето од сон може да доведе до намалена когнитивна функција, нарушена меморија и тешкотии со концентрирање. Може да влијае и на вашето расположение, што доведува до раздразливост, анксиозност и депресија.

На долг рок, хроничниот недостаток на сон е поврзан со различни здравствени проблеми, вклучувајќи дебелина, дијабетес, кардиоваскуларни болести, па дури и зголемен ризик од одредени видови на рак.

Четирите најсериозни несакани ефекти од лишувањето од сон се:

  1. Намалена когнитивна функција, вклучувајќи ја будноста, меморијата и способноста за донесување одлуки.
  2. Промени во расположението како што се зголемен ризик од анксиозност, депресија и раздразливост.
  3. Зголемен ризик од развој на хронични болести како што се дебелина, дијабетес и срцеви заболувања.
  4. Ослабен имунитет и поголема склоност кон инфекции.

Колку сон е доволно?

На повеќето возрасни лица им требаат 7-9 часа сон секоја вечер, но индивидуалните потреби варираат. Воспоставувањето редовна рутина за спиење и избегнување на електронски уреди пред спиење може да помогне да се подобри квалитетот на сонот.

Разбирањето на различните фази на спиење може да помогне и во оптимизирање на навиките за спиење. Постојат два главни типа на спиење: сон со не-брзо движење на очите (NREM) и спиење со брзо движење на очите (REM). Спиењето НРЕМ е поделено на три фази, а РЕМ фазата се карактеризира со живописни соништа и поактивен мозок.

Совети за подобрување на навиките за спиење

Еве неколку совети како да ги подобрите вашите навики за спиење:

  • Воспоставете конзистентен распоред за спиење, одење во кревет и будење во исто време секој ден.
  • Направете смирувачка рутина пред спиење, како што се читање или вежби за длабоко дишење.
  • Оптимизирајте ја вашата средина за спиење со темна, тивка и удобна соба.
  • Ограничете ја изложеноста на екрани најмалку еден час пред спиење.
  • Внимавајте на вашата исхрана, избегнувајќи тешки оброци, кофеин или алкохол непосредно пред спиење.
  • Вежбајте редовно, но избегнувајте напорни активности блиску до спиење.
  • Управувајте со стресот со техники како што се внимателност, медитација или јога.
  • Ограничете ги дремките во текот на денот на 20-30 минути.
  • Изложете се на природна сончева светлина во текот на денот за да го регулирате вашиот деноноќен ритам.

Ако сè уште се борите со спиењето и покрај овие стратегии, размислете за разговор со здравствен работник кој може да ви помогне да ги одредите основните причини и да обезбедите дополнителни упатства за подобрување на вашите навики за спиење.

Статистика за недостаток на сон

Еве неколку извонредни статистички податоци кои го илустрираат влијанието на лишувањето од сон:

  • 35% од возрасните Американци велат дека спијат помалку од препорачаните 7 часа секоја вечер.
  • 45% од Американците велат дека лошиот или недоволен сон влијае на нивните секојдневни активности барем еднаш неделно.
  • Се проценува дека помеѓу 50 и 70 милиони возрасни Американци имаат нарушувања на спиењето.
  • Годишните економски трошоци за лишување од сон во САД се проценети на 411 милијарди долари.
  • Поспаното возење е одговорно за приближно 100.000 сообраќајни несреќи, 71.000 повреди и 1.550 смртни случаи годишно во САД.
  • Луѓето со недостаток на сон имаат 1,5 пати поголеми шанси да развијат дијабетес тип 2.
  • Краткото времетраење на спиењето (помалку од 6 часа на ноќ) е поврзано со 48% зголемен ризик од развој или смрт од коронарна срцева болест.
  • Адолесцентите кои страдаат од хроничен недостаток на сон имаат поголем ризик да развијат проблеми со менталното здравје.
  • Работниците кои не спијат доволно имаат 1,62 пати поголеми шанси да доживеат несреќи на работното место.

Клучни пораки

Недостатокот на сон не треба да се сфаќа лесно бидејќи може да доведе до сериозни негативни здравствени исходи како што се зголемен ризик од мозочен удар и проблеми со менталното здравје, како и поголема веројатност за несреќи и грешки на работното место. Секој треба да има приоритет на соодветен сон секоја вечер за да го одржи физичкото и менталното здравје.

Дополнително, работодавците треба да понудат соодветни политики за рамнотежа помеѓу работата и животот кои промовираат здрави навики за спиење и обезбедуваат вработените да имаат време за одмор. Препознавајќи ја важноста од адекватен сон, секој може да има корист од поздрав и попродуктивен живот.

/N1Info

 

Lifestyle

Пет додатоци во исхраната што никогаш не треба да ги земате со кафе

Објавено пред

на

Фото: Jakub Dziubak @ unsplash

Навиката со утринското кафе може да ја намали ефикасноста на суплементите

За многу луѓе, денот не може да започне без шолја кафе и доза витамини. Но, фармацевтите предупредуваат дека оваа навика може значително да ја намали ефикасноста на одредени додатоци во исхраната. Причината е тоа што телото не успева правилно да ги апсорбира сите хранливи материи ако се земаат со кафе.

Зошто кафето влијае на апсорпцијата на витамини и минерали

Главниот проблем се состојките во кафето, како што се кофеинот и полифенолите. Тие не само што го даваат вкусот, туку и делуваат диуретично, односно го забрзуваат исфрлањето на течности. Како резултат, телото побрзо ги исфрла витамините растворливи во вода, особено витамините од групата Б, пред да може да ги искористи.

Исто така, танините во кафето се врзуваат со минералите и ја попречуваат нивната правилна апсорпција. Затоа, фармацевтите советуваат да се почека барем еден час по пиење кафе пред да се земат суплементи.

Витамин Д

Овој витамин е важен за здравјето на коските, имунитетот и мускулната функција. Кофеинот го намалува бројот на рецептори за витамин Д во клетките, што ја отежнува неговата апсорпција. Долгорочен недостаток може да доведе до болки во мускулите, слаби коски и зголемен ризик од остеопороза.

Калциум

Калциумот е есенцијален за коските, срцето и мозокот. Кофеинот го поттикнува излачувањето на калциум преку урината, што значи дека телото апсорбира помалку од овој важен минерал. Недостаток може да доведе до грчеви, замор и кревки коски. Препораката е да се зема калциум најмалку два часа по пиење кафе.

Железо

Додатоците на железо често се користат за борба против анемија и зајакнување на имунитетот. Сепак, танините од кафето се врзуваат со железото и ја намалуваат неговата апсорпција. Истражувањата покажуваат дека апсорпцијата се намалува дури и до 54% кога железото се зема со кафе. Подобра апсорпција се постигнува ако железото се зема со храна богата со витамин Ц.

Магнезиум

Магнезиумот е важен за нервниот систем, мускулите, регулирање на шеќерот во крвта и квалитетен сон. Кофеинот го забрзува излачувањето на магнезиум преку урината. Дополнително, некои соединенија од кафето се врзуваат за магнезиумот во дигестивниот систем, што ја намалува неговата искористливост.

Витамини од групата Б

Овие витамини (Б1, Б2, Б7, Б9, Б12) се клучни за енергија и здрав нервен систем. Како витамини растворливи во вода, лесно се губат од телото, особено под влијание на кофеин. Ако редовно пиете кафе со суплементи од оваа група, постои ризик дека телото нема да ги искористи ефективно. Препораката е да се почека барем еден час по пиење кафе пред да се земат.

Заклучок

Иако кафето има многу здравствени бенефити, комбинацијата со одредени суплементи може да го намали нивниот ефект. Ако сакате максимална апсорпција и ефикасност од вашите витамини и минерали, најдобро е да ги земате одделно од кафето – по можност најмалку еден до два часа подоцна.

Извор: Index

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Домашни тортиљи со само две главни состојки

Објавено пред

на

Фото: micheile henderson @ unsplash

Меко, вкусно и едноставно тесто што ќе ви стане омилено

Доколку сакате брз и евтин домашен оброк, а притоа да не користите квасец – овие домашни тортиљи се одличен избор. Ќе ве изненадат со својата мекост и вкус, а се подготвуваат со состојки кои сигурно веќе ги имате дома.

Потребни состојки:

  • 300 г брашно

  • Половина лажичка сол

  • Половина лажичка шеќер

  • 5 лажици масло

  • 200 мл топла вода

Подготовка:

  1. Во сад измешајте ги брашното, солта, шеќерот, маслото и водата.

  2. Замесете меко и еластично тесто.

  3. Префрлете го тестото на набрашнета површина и месете уште 2–3 минути.

  4. Покријте го со крпа и оставете да одмори 15 минути.

  5. Поделете го тестото на 6 еднакви топчиња.

  6. Секое топче расукајте го во тенка кружна форма (слично на палачинка).

  7. Загрејте тава со дебело дно (без масло).

  8. Печете ги тортиљите по 30–60 секунди од секоја страна, сè додека не се појават златни флеки.

  9. Штом се испечат, ставајте ги една врз друга и покријте ги со чиста влажна крпа – така ќе останат меки и флексибилни.

Совет:
Полнете ги по вкус – со свеж зеленчук, месо, сирење или дури и нешто благо. Може да се замрзнат и загреваат по потреба.

Извор: Alo

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Кога е најдобро да го јадете првиот оброк ако сакате да ослабете

Објавено пред

на

Фото: Luisa Brimble @ unsplash

Сакате да ослабете, но не знаете кога е вистинското време за првиот оброк во денот? Според лекарите и најновите истражувања, одговорот е прилично едноставен: најдобро е да појадувате во рок од еден до два часа по будењето.

Интернетот е преполн со контрадикторни совети – некои велат да го прескокнете појадокот заради повремен пост, други препорачуваат три класични оброци, а има и такви што се колнат во пет мали оброци дневно. Но, едно е сигурно: времето кога јадете има поголемо влијание отколку што мислите.

Зошто е важен појадокот?

Д-р Ришел Л. Корадо, експерт за интерна медицина и дебелина, вели дека не е важно само што јадеме, туку и кога. Според неа, најдобро е да се внесе првиот оброк во првите два часа по будењето – тогаш телото излегува од ноќниот пост и има најголема потреба од енергија.

Слично мислење има и д-р Раџ Дасгупта, кој додава дека појадокот во раните часови помага да се стабилизира шеќерот во крвта, ги поддржува хормоналните ритми и ви дава јасен ум и фокус за остатокот од денот.

Што велат истражувањата?

Науката не заостанува зад овие тврдења. Студија од 2023 година покажала дека јадењето до 8:30 наутро е најдобро за метаболизмот. Причината? Телото тогаш е најчувствително на инсулин, што значи дека поуспешно ги обработува јаглехидратите и калориите.

Друга студија открила дека внесувањето калории рано во денот не само што го подобрува чувството на ситост, туку и ја поддржува загубата на тежина.

Но… не важи истото за сите

Иако има силни аргументи за појадување наутро, експертите предупредуваат: нема универзално правило. Некому му одговара појадок веднаш по станување, друг можеби подобро се чувствува ако јаде подоцна. Најважно е да го слушате сопственото тело и да го прилагодите времето на оброци според вашите навики, цели и животен стил.

Извор: Nezavisne

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп6 часа

Хороскоп за недела (17 август)

ОВЕН Може да очекувате полека, чекор по чекор, успех на деловно поле. Може да се надевате на средба со личноста...

Македонија8 часа

„Центарот за Безбедност на Вода на Црвен Крст Охрид“, денес по силниот ветер спаси оддалечени луѓе од брегот на охридско езеро!

Денес доцна попладне околу 17:30ч во водите на охридско езеро се случила вистинска драма. Имено како што известуваат за нашиот...

Временска прогноза12 часа

Утре попладне најава за локален пороен дожд и дестабилизација, додека во понеделник дожд и грмежи речиси на секаде во Македонија

Под влијание на влажна и нестабилна воздушна маса која е поврзана со фронтален систем од север, утре попладне (недела 17...

Скопје14 часа

Примил 10 000 евра за наводно да влијае врз судски постапки, кривична пријава против лице од Скопје

Одделот за сузбивање на организиран и сериозен криминал при МВР до Основното јавно обвинителство за гонење на организиран криминал и...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за сабота (16 август)

Овен (21.03 – 20.04) Сe натпреварувате и ги докажувате сопствените вредности. Сакате да ја убедите околината на некои свои замисли....

Кичево1 ден

На „Стража“ предмалку се случила сообраќајка помеѓу мотор и автомобил

Предмалку од извори на терен дознаваме дека формиран е поголем сообраќаен метеж поради случена сообраќајка на превој „Стража“, во непосредна...

Кичево2 дена

За прв пат во Македонија и Кичево, од манастирската фарма на „Богородица Пречиста,“ свежо, органско кравјо млеко и сирење

Со радост ве известуваме дека за прв пат во Македонија, манастирот Богородица Пречиста, познат по својата долга и развиена сточарска...

Македонија2 дена

(ВИДЕО) МВР со кампања за безбедно возење на е-тротинети

МВР и РСБСП со заедничка кампања за намалување на бројот на повредени лица кои управуваат електрични тротинети. Преку видео едукативен...

Спорт2 дена

Македонскиот „дијамант“ повторно пред вратите на Наполи? Тоа би било посебен момент за клубот и неговите фанови

Торино продолжува со обидите да го доведе Елиф Елмас назад во своите редови, но трансферот се соочува со сериозни пречки....

Занимливости2 дена

Во Македонија возиме драстично поевтино гориво за разлика од соседството?

Во следната недела во соседна Србија, цената на дизелот ќе биде пониска, имено литар еуродизел чини 192 динари, додека цената...

НАЈЧИТАНИ