Lifestyle
Зошто сонот е суштински за вашето здравје: науката зад спиењето

Недостатокот на сон може да има сериозни последици за вашето физичко и ментално здравје. Еве што вели науката за тоа зошто спиењето е толку важно и како да ги подобрите вашите навики за спиење.
Влијанието на сонот врз телото и умот
Сонот игра клучна улога во бројни биолошки процеси неопходни за одржување на нашето здравје. За време на спиењето, мозокот обработува и консолидира нови информации, ги зајакнува нервните врски и ја подобрува меморијата. Адекватниот сон, исто така, промовира подобро донесување одлуки, решавање проблеми и креативност.
Спиењето е клучно за одржување на оптималното функционирање на различни телесни системи. За време на спиењето, телото ги обновува оштетените клетки, ткива и мускули и ослободува хормони за раст. Спиењето го зајакнува имунолошкиот систем, дозволувајќи му на телото да произведува цитокини кои се неопходни за борба против инфекции и воспаление.
Добро одморените поединци се подобро опремени за здрави социјални интеракции, негување поцврсти врски и подобрени комуникациски вештини. Луѓето со лишен сон може да се борат со емпатија и поврзување со другите.
Несоодветниот сон може да го наруши балансот на хормоните кои го регулираат апетитот и метаболизмот, потенцијално придонесувајќи за зголемување на телесната тежина и дебелина. Спиењето помага и во регулирањето на крвниот притисок и нивото на воспаление, кои се неопходни за одржување на здраво срце.
Краткорочни и долгорочни ефекти од лишување од сон
Недостатокот на сон може да има сериозни последици по вашето здравје, и краткорочни и долгорочни.
На краток рок, лишувањето од сон може да доведе до намалена когнитивна функција, нарушена меморија и тешкотии со концентрирање. Може да влијае и на вашето расположение, што доведува до раздразливост, анксиозност и депресија.
На долг рок, хроничниот недостаток на сон е поврзан со различни здравствени проблеми, вклучувајќи дебелина, дијабетес, кардиоваскуларни болести, па дури и зголемен ризик од одредени видови на рак.
Четирите најсериозни несакани ефекти од лишувањето од сон се:
- Намалена когнитивна функција, вклучувајќи ја будноста, меморијата и способноста за донесување одлуки.
- Промени во расположението како што се зголемен ризик од анксиозност, депресија и раздразливост.
- Зголемен ризик од развој на хронични болести како што се дебелина, дијабетес и срцеви заболувања.
- Ослабен имунитет и поголема склоност кон инфекции.
Колку сон е доволно?
На повеќето возрасни лица им требаат 7-9 часа сон секоја вечер, но индивидуалните потреби варираат. Воспоставувањето редовна рутина за спиење и избегнување на електронски уреди пред спиење може да помогне да се подобри квалитетот на сонот.
Разбирањето на различните фази на спиење може да помогне и во оптимизирање на навиките за спиење. Постојат два главни типа на спиење: сон со не-брзо движење на очите (NREM) и спиење со брзо движење на очите (REM). Спиењето НРЕМ е поделено на три фази, а РЕМ фазата се карактеризира со живописни соништа и поактивен мозок.
Совети за подобрување на навиките за спиење
Еве неколку совети како да ги подобрите вашите навики за спиење:
- Воспоставете конзистентен распоред за спиење, одење во кревет и будење во исто време секој ден.
- Направете смирувачка рутина пред спиење, како што се читање или вежби за длабоко дишење.
- Оптимизирајте ја вашата средина за спиење со темна, тивка и удобна соба.
- Ограничете ја изложеноста на екрани најмалку еден час пред спиење.
- Внимавајте на вашата исхрана, избегнувајќи тешки оброци, кофеин или алкохол непосредно пред спиење.
- Вежбајте редовно, но избегнувајте напорни активности блиску до спиење.
- Управувајте со стресот со техники како што се внимателност, медитација или јога.
- Ограничете ги дремките во текот на денот на 20-30 минути.
- Изложете се на природна сончева светлина во текот на денот за да го регулирате вашиот деноноќен ритам.
Ако сè уште се борите со спиењето и покрај овие стратегии, размислете за разговор со здравствен работник кој може да ви помогне да ги одредите основните причини и да обезбедите дополнителни упатства за подобрување на вашите навики за спиење.
Статистика за недостаток на сон
Еве неколку извонредни статистички податоци кои го илустрираат влијанието на лишувањето од сон:
- 35% од возрасните Американци велат дека спијат помалку од препорачаните 7 часа секоја вечер.
- 45% од Американците велат дека лошиот или недоволен сон влијае на нивните секојдневни активности барем еднаш неделно.
- Се проценува дека помеѓу 50 и 70 милиони возрасни Американци имаат нарушувања на спиењето.
- Годишните економски трошоци за лишување од сон во САД се проценети на 411 милијарди долари.
- Поспаното возење е одговорно за приближно 100.000 сообраќајни несреќи, 71.000 повреди и 1.550 смртни случаи годишно во САД.
- Луѓето со недостаток на сон имаат 1,5 пати поголеми шанси да развијат дијабетес тип 2.
- Краткото времетраење на спиењето (помалку од 6 часа на ноќ) е поврзано со 48% зголемен ризик од развој или смрт од коронарна срцева болест.
- Адолесцентите кои страдаат од хроничен недостаток на сон имаат поголем ризик да развијат проблеми со менталното здравје.
- Работниците кои не спијат доволно имаат 1,62 пати поголеми шанси да доживеат несреќи на работното место.
Клучни пораки
Недостатокот на сон не треба да се сфаќа лесно бидејќи може да доведе до сериозни негативни здравствени исходи како што се зголемен ризик од мозочен удар и проблеми со менталното здравје, како и поголема веројатност за несреќи и грешки на работното место. Секој треба да има приоритет на соодветен сон секоја вечер за да го одржи физичкото и менталното здравје.
Дополнително, работодавците треба да понудат соодветни политики за рамнотежа помеѓу работата и животот кои промовираат здрави навики за спиење и обезбедуваат вработените да имаат време за одмор. Препознавајќи ја важноста од адекватен сон, секој може да има корист од поздрав и попродуктивен живот.
/N1Info
Lifestyle
Како да го разладите домот без клима: Три едноставни трикови

Температурите се зголемуваат, а престојот во затворен простор сè повеќе наликува на престој на директно сонце. Ако немате клима уред, не грижете се – постојат неколку едноставни начини да го разладите просторот дома и да ја подобрите удобноста.
Во продолжение ви ги претставуваме трите најделотворни трикови:
1. Создадете страничен ветер
Експертите од Good Housekeeping Institute препорачуваат создавање на таканаречен страничен ветер – ефективен начин за извлекување на жешкиот воздух надвор и внесување свеж воздух внатре.
-
Во текот на денот: држете ги прозорците, вратите и ролетните затворени за да спречите влез на топлина.
-
Навечер: отворете ги прозорците, поставете еден вентилатор свртен надвор (за да ја исфрлува топлината) и втор вентилатор свртен внатре (за да внесува свеж воздух).
2. Замрзнете шишиња со солена вода
Овој метод е едноставен и ефективен:
-
Замрзнете едно големо или три мали пластични шишиња со вода, на која ќе додадете три мали лажички сол.
-
Поставете ги пред вентилатор – солта помага водата побрзо да се замрзне и подолго да остане ладна.
-
Вентилаторот ќе го разнесува студениот воздух низ просторијата.
3. Сад со мраз пред вентилатор
Слично како со шишињата, поставете сад со мраз пред вентилатор. Додека воздухот поминува над мразот, ќе се излади и ќе создаде пријатна циркулација на свежина низ собата.
Овие трикови не само што се лесни и ефтини, туку и навистина функционираат. Ако немате клима уред, ова се вашите најдобри сојузници во борбата против летната жега.
Извор: BizPortal
Lifestyle
Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате

Со генерации наназад кружи митот: „Ако проголташ семка од лубеница, ќе ти порасне лубеница во стомакот!“ Иако ова е само шега од детството, многумина и денес ги избегнуваат семките кога уживаат во ова популарно летно овошје.
Но, што навистина се случува ако ги голтнеме? Дали се штетни или, спротивно на очекувањата, дури и здрави?
Семките од лубеница се безбедни – и хранливи
За разлика од семките на цреши или кајсии, кои може да содржат опасни супстанции, семките од лубеница се потполно безбедни за јадење. Според нутриционистите Саманта Касети и Селин Бејхман од Институтот за кулинарско образование во Њујорк, овие мали семки кријат вистинско богатство од хранливи материи.
Во само 28 грама семки има:
-
7–8 грама протеини – приближно колку едно јајце
-
4 грама јаглехидрати
-
Повеќе од 25% од препорачаниот дневен внес на растителни влакна
Минерална моќ во секоја семка
Семките од лубеница се посебно вредни поради високата содржина на железо и магнезиум:
-
28 грама семки обезбедуваат околу 2 мг железо – што е 25% од дневните потреби за мажи и 10% за жени
-
Магнезиумот, од друга страна, е клучен за над 300 телесни функции – од регулирање на срцевиот ритам до поддршка на имунолошкиот и нервниот систем
Одличен избор за растителна исхрана и бременост
Семките од лубеница се особено корисни за оние што практикуваат вегетаријанска или веганска исхрана, поради железото од растително потекло. Исто така, нутриционистите ги препорачуваат и за бремени жени, бидејќи содржат минерали што се клучни за здравиот развој на бебето.
Како да ги јадете семките?
Најлесниот начин е едноставно да не ги плукате кога јадете лубеница. Но, ако сакате дополнително да уживате, можете да ги изпечете и зачините – исто како семки од тиква или сончоглед. Во некои земји веќе се продаваат како здрава ужина, но многу лесно можете да ги подготвите и дома.
Печени, тие можат да се јадат самостојно или да се додаваат во салати и смути.
Умереноста е клучна
Иако се здрави, треба да се внимава со количината. Во 28 грама има околу 13 грама масти (главно здрави), но прекумерниот внес – особено кај луѓе со чувствителен желудник – може да предизвика дигестивни тегоби. Затоа, ако првпат ги воведувате во исхраната, направете го тоа постепено.
Заклучок: Митот е разрушен, семките се сојузник на здравјето
Не, лубеница нема да ви порасне во стомакот ако проголтате семка. Напротив, семките се нутритивно вредни и можат да бидат вкусен и здрав додаток во вашата секојдневна исхрана. Следниот пат кога ќе јадете лубеница – можеби вреди да размислите пред да ги фрлите семките.
Извор: Espreso
Lifestyle
Што навистина се случува кога кожата ќе изгори од сонце?

Изгорениците од сонце не се само моментално црвенило – тие се знак за длабоко оштетување на кожата. Под површината се случуваат сериозни процеси: воспаление, оштетување на ДНК и зголемен ризик од долгорочни здравствени последици, вклучувајќи и рак на кожа.
Што предизвикува изгореница?
Кога кожата е изложена на силно ултравиолетово (UV) зрачење, особено UVB-зраците, клетките во најгорниот слој (епидермис) доживуваат оштетување. Како реакција, телото започнува воспалителен процес: крвните садови се шират, протекува течност, се јавува црвенило и болка. Ова е природен начин на организмот да сигнализира штета и да започне процес на обновување.
Визуелни и физички симптоми
Лицата со посветла кожа најчесто добиваат јасно црвени изгореници, додека кај оние со потемна кожа, реакцијата може да биде посуптилна – нијанси на кафеава, сива или црна боја. Во потешки случаи се јавуваат плускавци, кои укажуваат на сериозно оштетување на кожните клетки.
Процесот на закрепнување започнува кога имунолошкиот систем испраќа сигнали за обновување: создавање нови клетки и отфрлање на мртвите. Овој процес може да трае неколку дена, зависно од интензитетот на оштетувањето.
Долгорочни последици
Дури и кога симптомите ќе исчезнат, оштетувањето на ДНК може да остане. Ако клетката не ја поправи грешката правилно, може да настанат мутации кои со текот на времето го зголемуваат ризикот од рак на кожа, особено меланом.
Некои истражувања укажуваат дека неколку сериозни изгореници од сонце во текот на животот можат значително да го зголемат овој ризик.
Превенција и заштита
-
Користете крема за сончање со висок заштитен фактор (најмалку SPF 30 или SPF 50), особено кога UV индексот е над 3.
-
Избегнувајте директно сонце во периодот меѓу 10:00 и 17:00 часот.
-
Носете заштитна облека, капа и очила за сонце.
-
Следете го UV индексот преку мобилни апликации за да знаете кога сте во ризик.
-
Нанесувајте доволна количина крема за сончање – повеќето луѓе користат премалку, што значи дека заштитата не е ефективна.
Што помага при изгореници?
Додека многумина користат лосиони за после сончање или алое вера, нивниот ефект е главно во ублажување на непријатноста, не во забрзување на закрепнувањето. Корисни се и ладни облоги, како и аналгетици (ибупрофен, парацетамол) за намалување на болката и воспалението.
Изгореницата од сонце не е нешто минливо – тоа е предупредување од телото. Заштитата започнува со информираност, внимателно однесување и грижа за кожата секој ден кога сте на сонце.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (24 јуни)
-
Кичево10 часа
(ФОТО) Гори ниска шума и дива депонија во атарот на с.Туин кичевско, ТППЕ Кичево уште на терен
-
Хороскоп6 часа
Хороскоп за четврток (26 јуни)
-
Магазин2 дена
Најбрз домашен сладолед со само една состојка
-
Lifestyle17 часа
Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате
-
Магазин2 дена
Летен десерт со само две состојки – готов за 5 минути!
-
Спорт1 ден
Бенфика приреди вистинска сензација, Баерн беше поразен, но со втората позиција продолжува понатаму
-
Автомобили2 дена
Toyota го претстави првиот електрифициран Land Cruiser во Европа