Следете не

Lifestyle

Зошто сонот е суштински за вашето здравје: науката зад спиењето

Објавено пред

на

Недостатокот на сон може да има сериозни последици за вашето физичко и ментално здравје. Еве што вели науката за тоа зошто спиењето е толку важно и како да ги подобрите вашите навики за спиење.

Влијанието на сонот врз телото и умот

Сонот игра клучна улога во бројни биолошки процеси неопходни за одржување на нашето здравје. За време на спиењето, мозокот обработува и консолидира нови информации, ги зајакнува нервните врски и ја подобрува меморијата. Адекватниот сон, исто така, промовира подобро донесување одлуки, решавање проблеми и креативност.

Спиењето е клучно за одржување на оптималното функционирање на различни телесни системи. За време на спиењето, телото ги обновува оштетените клетки, ткива и мускули и ослободува хормони за раст. Спиењето го зајакнува имунолошкиот систем, дозволувајќи му на телото да произведува цитокини кои се неопходни за борба против инфекции и воспаление.

Добро одморените поединци се подобро опремени за здрави социјални интеракции, негување поцврсти врски и подобрени комуникациски вештини. Луѓето со лишен сон може да се борат со емпатија и поврзување со другите.

Несоодветниот сон може да го наруши балансот на хормоните кои го регулираат апетитот и метаболизмот, потенцијално придонесувајќи за зголемување на телесната тежина и дебелина. Спиењето помага и во регулирањето на крвниот притисок и нивото на воспаление, кои се неопходни за одржување на здраво срце.

Краткорочни и долгорочни ефекти од лишување од сон

Недостатокот на сон може да има сериозни последици по вашето здравје, и краткорочни и долгорочни.

На краток рок, лишувањето од сон може да доведе до намалена когнитивна функција, нарушена меморија и тешкотии со концентрирање. Може да влијае и на вашето расположение, што доведува до раздразливост, анксиозност и депресија.

На долг рок, хроничниот недостаток на сон е поврзан со различни здравствени проблеми, вклучувајќи дебелина, дијабетес, кардиоваскуларни болести, па дури и зголемен ризик од одредени видови на рак.

Четирите најсериозни несакани ефекти од лишувањето од сон се:

  1. Намалена когнитивна функција, вклучувајќи ја будноста, меморијата и способноста за донесување одлуки.
  2. Промени во расположението како што се зголемен ризик од анксиозност, депресија и раздразливост.
  3. Зголемен ризик од развој на хронични болести како што се дебелина, дијабетес и срцеви заболувања.
  4. Ослабен имунитет и поголема склоност кон инфекции.

Колку сон е доволно?

На повеќето возрасни лица им требаат 7-9 часа сон секоја вечер, но индивидуалните потреби варираат. Воспоставувањето редовна рутина за спиење и избегнување на електронски уреди пред спиење може да помогне да се подобри квалитетот на сонот.

Разбирањето на различните фази на спиење може да помогне и во оптимизирање на навиките за спиење. Постојат два главни типа на спиење: сон со не-брзо движење на очите (NREM) и спиење со брзо движење на очите (REM). Спиењето НРЕМ е поделено на три фази, а РЕМ фазата се карактеризира со живописни соништа и поактивен мозок.

Совети за подобрување на навиките за спиење

Еве неколку совети како да ги подобрите вашите навики за спиење:

  • Воспоставете конзистентен распоред за спиење, одење во кревет и будење во исто време секој ден.
  • Направете смирувачка рутина пред спиење, како што се читање или вежби за длабоко дишење.
  • Оптимизирајте ја вашата средина за спиење со темна, тивка и удобна соба.
  • Ограничете ја изложеноста на екрани најмалку еден час пред спиење.
  • Внимавајте на вашата исхрана, избегнувајќи тешки оброци, кофеин или алкохол непосредно пред спиење.
  • Вежбајте редовно, но избегнувајте напорни активности блиску до спиење.
  • Управувајте со стресот со техники како што се внимателност, медитација или јога.
  • Ограничете ги дремките во текот на денот на 20-30 минути.
  • Изложете се на природна сончева светлина во текот на денот за да го регулирате вашиот деноноќен ритам.

Ако сè уште се борите со спиењето и покрај овие стратегии, размислете за разговор со здравствен работник кој може да ви помогне да ги одредите основните причини и да обезбедите дополнителни упатства за подобрување на вашите навики за спиење.

Статистика за недостаток на сон

Еве неколку извонредни статистички податоци кои го илустрираат влијанието на лишувањето од сон:

  • 35% од возрасните Американци велат дека спијат помалку од препорачаните 7 часа секоја вечер.
  • 45% од Американците велат дека лошиот или недоволен сон влијае на нивните секојдневни активности барем еднаш неделно.
  • Се проценува дека помеѓу 50 и 70 милиони возрасни Американци имаат нарушувања на спиењето.
  • Годишните економски трошоци за лишување од сон во САД се проценети на 411 милијарди долари.
  • Поспаното возење е одговорно за приближно 100.000 сообраќајни несреќи, 71.000 повреди и 1.550 смртни случаи годишно во САД.
  • Луѓето со недостаток на сон имаат 1,5 пати поголеми шанси да развијат дијабетес тип 2.
  • Краткото времетраење на спиењето (помалку од 6 часа на ноќ) е поврзано со 48% зголемен ризик од развој или смрт од коронарна срцева болест.
  • Адолесцентите кои страдаат од хроничен недостаток на сон имаат поголем ризик да развијат проблеми со менталното здравје.
  • Работниците кои не спијат доволно имаат 1,62 пати поголеми шанси да доживеат несреќи на работното место.

Клучни пораки

Недостатокот на сон не треба да се сфаќа лесно бидејќи може да доведе до сериозни негативни здравствени исходи како што се зголемен ризик од мозочен удар и проблеми со менталното здравје, како и поголема веројатност за несреќи и грешки на работното место. Секој треба да има приоритет на соодветен сон секоја вечер за да го одржи физичкото и менталното здравје.

Дополнително, работодавците треба да понудат соодветни политики за рамнотежа помеѓу работата и животот кои промовираат здрави навики за спиење и обезбедуваат вработените да имаат време за одмор. Препознавајќи ја важноста од адекватен сон, секој може да има корист од поздрав и попродуктивен живот.

/N1Info

 

Lifestyle

Колку кафе пиете дневно? Медицината вели дека ова се безбедни количини.

Објавено пред

на

Фото: Fahmi Fakhrudin @ unsplash
Фото: Fahmi Fakhrudin @ unsplash

Кафето содржи стотици биоактивни соединенија и е еден од најбогатите извори на антиоксиданси – супстанции кои му помагаат на телото да ги неутрализира слободните радикали, кои можат да ги оштетат клетките.

Колку кофеин има во една шолја кафе

Кофеинот, активната состојка во кафето, е најчесто консумираната психоактивна супстанца во светот.
Неговата количина во кафето може значително да варира:

  • Мала домашна шолја (околу 150 мл) содржи околу 50 мг кофеин

  • Средна шолја (околу 240 мл) содржи околу 100 мг кофеин

  • Голема шолја (околу 475 мл) содржи над 300 мг кофеин

Општо правило: до 400 мг кофеин дневно е безбедно за повеќето здрави возрасни лица.

Имајте предвид дека кофеин се наоѓа и во:

  • чај

  • енергетски пијалаци

  • газирани пијалаци

  • чоколадо

Краткорочни симптоми на прекумерен внес на кофеин

Ако пиете премногу кафе за краток временски период, може да почувствувате некои од следниве симптоми:

  • немир и анксиозност

  • вртоглавица и стомачни тегоби

  • раздразливост

  • несоница

  • забрзано чукање на срцето

  • тремор (тресење на рацете)

Ако се појават овие симптоми, можно е да сте повеќе чувствителни на кофеин и треба да размислите за намалување на внесот или целосно избегнување на кофеин.

Луѓето толерираат различни количини

Кофеинот не влијае исто на сите луѓе. Толеранцијата зависи од неколку фактори:

  • Генетика – одредени гени влијаат на тоа колку брзо телото го разградува кофеинот.

  • Навика – луѓето кои пијат кафе секојдневно можат да поднесат повеќе.

  • Здравствени состојби – лица со анксиозност, панично растројство, аритмија, висок крвен притисок или дијабетес може да бидат почувствителни.

  • Толеранција и сон – некои можат да пијат кафе и веднаш да заспијат, додека други остануваат будни подолго време.

Оптимален внес на кафе

Истражувањата покажуваат дека 3 до 4 шолји кафе дневно се сметаат за умерена и здрава количина за повеќето возрасни.
Овој внес може да помогне во:

  • подобрување на концентрацијата

  • зголемување на енергијата

  • поддршка на метаболизмот и фокусот

Кога да внимавате

Оваа количина не е препорачана за сите. Избегнувајте или ограничете го кофеинот ако:

  • сте чувствителни на кофеин

  • имате одредени здравствени состојби

  • не го поднесувате вкусот или ефектот на кафето

Со умереност и свесен пристап, кафето може да биде корисен и пријатен дел од секојдневието – пијалок што не само што ве разбудува, туку и го поддржува вашето здравје и расположение.

Извор: N1Ino

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Како да ја направите вашата правосмукалка да трае подолго и да работи како нова

Објавено пред

на

Фото: No Revisions @ unsplash
Фото: No Revisions @ unsplash

Добрата правосмукалка е клучна за чист и уреден дом, но многу луѓе несвесно ја оштетуваат или ја намалуваат нејзината ефикасност. Со неколку едноставни навики, можете да го продолжите нејзиниот век и да ја задржите во одлична форма.

1. Проверете ја цевката по секое користење

Мали предмети често се заглавуваат внатре и го ослабуваат вшмукувањето. Проверувајте ја редовно — ако не можете да го извадите заглавениот предмет со рака, искористете дршка од метла. Брз тест: фрлете паричка и обидете се да ја усисате. Ако поминува лесно – сè е во ред.

2. Не оставајте го цревото растегнато

Оставено низ просторијата, може да предизвика неволји – некој може да се сопне, да го повлече или да го оштети. Секогаш по чистење, исклучете ја правосмукалката и намотајте го кабелот и цревото.

3. Чистете ја четката редовно

Ротирачките четки се полнат со влакна, прашина и трошки, што ја намалува ефикасноста. Проверувајте ги повремено и отстранувајте ги заплетканите влакна со ножици.

4. Не дозволувајте вреќата или резервоарот да се преполнат

Преполн сад ја намалува моќноста и го оптоварува моторот. Испразнете ја вреќата кога е полна околу две третини.

5. Не заборавајте на филтрите

Нечист филтер значи прашина во воздухот и мотор што работи под оптоварување. Чистете ги редовно и заменувајте ги според потребата.

6. Проверете ги гумените делови кај моделите за влажно чистење

Доколку се напукнати или оштетени, заменете ги – во спротивно, четката нема да функционира правилно.

7. Чувајте ги сите додатоци на едно место

Ако се расфрлани низ домот, лесно може да се изгубат, а кога ви треба оној за тесен простор – нема да го најдете.

8. Отстранете ги ситниците од подот пред усисување

Мали предмети како шноли, играчки или чорапи може да го заглават цревото и да го оштетат моторот.

9. Дајте ѝ пауза

Не усисувајте подолго без прекин. Ако моторот се прегрее, може да се расипе. Исклучете ја помеѓу собите и оставете ја кратко да се олади.

10. Не претерувајте со честината

Ако имате миленик, доволно е да усисувате еднаш дневно. Ако тоа го правите повеќепати, подобро е да го најдете изворот на нечистотијата.

11. Користете ја соодветната четка за секоја површина

Различни подови бараат различни поставки. Следете ги упатствата од производителот – тие не се таму без причина.

12. Чувајте ја подалеку од влага

Влагата може да предизвика краток спој и оштетување на моторот. Чувајте ја на суво и проветрено место.

Совет за крај:
Прочитајте ги упатствата – не само првиот ден. Ако се појави проблем, производителот најчесто има решение. А правилната употреба е и услов за важност на гаранцијата.

Ако ги следите овие едноставни совети, вашата правосмукалка ќе работи подолго, потивко и поефикасно — како нова.

Извор: SD

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Како брзо да го отпушите одводот без хемикалии: трик со топла вода и течност за садови

Објавено пред

на

Фото: Steven Ungermann @ unsplash
Фото: Steven Ungermann @ unsplash

Затнатиот одвод е чест проблем во секое домаќинство — водата престанува да се исцедува, а мијалникот почнува да испушта непријатни звуци и мириси. Наместо повторно да се потпирате на неефикасни мешавини од сода бикарбона и оцет, постои многу поедноставно и поефикасно решение.

Зошто одводите се затнуваат

Причината е секојдневното наталожување на маснотии, остатоци од храна и детергенти во цевките. Со текот на времето, тие формираат слој што ја блокира водата и предизвикува непријатен застој.

Иако комбинацијата од сода бикарбона и оцет е популарна за природно чистење, експертите предупредуваат дека таа не е ефикасна против маснотии. Причината е што содата е база, а оцетот киселина — нивната реакција создава само вода со малку сол, без вистински ефект за растворање на маслото во одводот.

Едноставно решение со течност за садови

Она што навистина функционира е топла вода во комбинација со течност за миење садови. Детергентот е создаден да ги разградува маснотиите и маслото, а топлината помага да се олабават наслагите во цевките.

Еве како:

  1. Загрејте околу 250 до 500 мл вода (околу 250–500 мл).

  2. Додадете околу 120 мл течност за миење садови.

  3. Оставете ја мешавината да отстои неколку минути.

  4. Истурете ја топлата смеса внимателно во одводот.

  5. Почекајте неколку минути и проверете дали водата тече побрзо.

Ако забележите подобрување, но водата сè уште се исцедува побавно од вообичаено, повторете го процесот уште еднаш или двапати.

Резултат

По неколку минути, ќе видите како водата повторно непречено се исцедува, а мијалникот останува чист и функционален — без употреба на скапи и агресивни хемикалии.

Извор: B92

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден8 часа

Светот на денешен ден (18 ноември)

Среден век и големи откритија 1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург. 1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува...

Хороскоп9 часа

Хороскоп за вторник (18 ноември)

Овен Денес, комуникацијата со луѓето е многу подобра од вообичаеното, искористете ја. Наизглед безначајна идеја во разговор со пријателите може...

Македонија17 часа

МВР: Сузбиена криминална група инволвирана во вршење на кривично дело криумчарење мигранти, поднесена кривична пријава

На 16.11.2025, по претходно добиени оперативни сознанија, Националната единица за сузбивање на криумчарење мигранти и трговија со луѓе при Сектор...

Култура18 часа

(ФОТО) Празничната убавина во чест на Христовиот војвода во славниот манастир на свети Георгиј во Рајчица

Денес во славниот манастир на свети Георгиј во Рајчица, каде што, во храмот на Победоносецот беше отслужена серадосна Божествена Евхаристија....

Македонија18 часа

Поскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98, се зголемуваат за 1,00 ден/лит, во однос на малопродажните цени утврдени...

Скопје19 часа

Во СВР Скопје пријавено дека починат во својот дом бил пронајден 55-годишник од Драчево

На 16.11.2025 во 12:40 часот во СВР Скопје е пријавено дека во домот на подрачјето на Драчево пронајден е починат...

Македонија20 часа

Нелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација

На 16.11.2025 во 21:00 часот во близина на струшкото село Радолишта, полициски службеници од Полициската станица за Граничен надзор Франгово...

Спорт21 час

Важен натпревар, врвен судиски тим. Макеле ќе биде главен судија на Македонија – Велс во Кардиф

Македонската фудбалска репрезентација утре во Кардиф ќе настапи против Велс во дуел што ќе ја одреди екипата која ќе ја...

ФОТО: Unsplash.com @ Amanz ФОТО: Unsplash.com @ Amanz
Магазин21 час

Голем број нови функции доаѓаат во One UI 8.5, вклучувајќи го и App Lock

One UI 8.5 носи значајни подобрувања, меѓу кои се враќањето на Smart Manager Center, воведувањето на App Lock, нови алатки...

ФОТО: Unsplash.com @ Babak Habibi ФОТО: Unsplash.com @ Babak Habibi
Магазин21 час

Samsung планира 310 милијарди долари за вештачка интелигенција

Компанијата Samsung планира да инвестира 310 милијарди долари во технологија за развој на вештачка интелигенција во следните пет години, со...

НАЈЧИТАНИ