Lifestyle
Зошто сонот е суштински за вашето здравје: науката зад спиењето

Недостатокот на сон може да има сериозни последици за вашето физичко и ментално здравје. Еве што вели науката за тоа зошто спиењето е толку важно и како да ги подобрите вашите навики за спиење.
Влијанието на сонот врз телото и умот
Сонот игра клучна улога во бројни биолошки процеси неопходни за одржување на нашето здравје. За време на спиењето, мозокот обработува и консолидира нови информации, ги зајакнува нервните врски и ја подобрува меморијата. Адекватниот сон, исто така, промовира подобро донесување одлуки, решавање проблеми и креативност.
Спиењето е клучно за одржување на оптималното функционирање на различни телесни системи. За време на спиењето, телото ги обновува оштетените клетки, ткива и мускули и ослободува хормони за раст. Спиењето го зајакнува имунолошкиот систем, дозволувајќи му на телото да произведува цитокини кои се неопходни за борба против инфекции и воспаление.
Добро одморените поединци се подобро опремени за здрави социјални интеракции, негување поцврсти врски и подобрени комуникациски вештини. Луѓето со лишен сон може да се борат со емпатија и поврзување со другите.
Несоодветниот сон може да го наруши балансот на хормоните кои го регулираат апетитот и метаболизмот, потенцијално придонесувајќи за зголемување на телесната тежина и дебелина. Спиењето помага и во регулирањето на крвниот притисок и нивото на воспаление, кои се неопходни за одржување на здраво срце.
Краткорочни и долгорочни ефекти од лишување од сон
Недостатокот на сон може да има сериозни последици по вашето здравје, и краткорочни и долгорочни.
На краток рок, лишувањето од сон може да доведе до намалена когнитивна функција, нарушена меморија и тешкотии со концентрирање. Може да влијае и на вашето расположение, што доведува до раздразливост, анксиозност и депресија.
На долг рок, хроничниот недостаток на сон е поврзан со различни здравствени проблеми, вклучувајќи дебелина, дијабетес, кардиоваскуларни болести, па дури и зголемен ризик од одредени видови на рак.
Четирите најсериозни несакани ефекти од лишувањето од сон се:
- Намалена когнитивна функција, вклучувајќи ја будноста, меморијата и способноста за донесување одлуки.
- Промени во расположението како што се зголемен ризик од анксиозност, депресија и раздразливост.
- Зголемен ризик од развој на хронични болести како што се дебелина, дијабетес и срцеви заболувања.
- Ослабен имунитет и поголема склоност кон инфекции.
Колку сон е доволно?
На повеќето возрасни лица им требаат 7-9 часа сон секоја вечер, но индивидуалните потреби варираат. Воспоставувањето редовна рутина за спиење и избегнување на електронски уреди пред спиење може да помогне да се подобри квалитетот на сонот.
Разбирањето на различните фази на спиење може да помогне и во оптимизирање на навиките за спиење. Постојат два главни типа на спиење: сон со не-брзо движење на очите (NREM) и спиење со брзо движење на очите (REM). Спиењето НРЕМ е поделено на три фази, а РЕМ фазата се карактеризира со живописни соништа и поактивен мозок.
Совети за подобрување на навиките за спиење
Еве неколку совети како да ги подобрите вашите навики за спиење:
- Воспоставете конзистентен распоред за спиење, одење во кревет и будење во исто време секој ден.
- Направете смирувачка рутина пред спиење, како што се читање или вежби за длабоко дишење.
- Оптимизирајте ја вашата средина за спиење со темна, тивка и удобна соба.
- Ограничете ја изложеноста на екрани најмалку еден час пред спиење.
- Внимавајте на вашата исхрана, избегнувајќи тешки оброци, кофеин или алкохол непосредно пред спиење.
- Вежбајте редовно, но избегнувајте напорни активности блиску до спиење.
- Управувајте со стресот со техники како што се внимателност, медитација или јога.
- Ограничете ги дремките во текот на денот на 20-30 минути.
- Изложете се на природна сончева светлина во текот на денот за да го регулирате вашиот деноноќен ритам.
Ако сè уште се борите со спиењето и покрај овие стратегии, размислете за разговор со здравствен работник кој може да ви помогне да ги одредите основните причини и да обезбедите дополнителни упатства за подобрување на вашите навики за спиење.
Статистика за недостаток на сон
Еве неколку извонредни статистички податоци кои го илустрираат влијанието на лишувањето од сон:
- 35% од возрасните Американци велат дека спијат помалку од препорачаните 7 часа секоја вечер.
- 45% од Американците велат дека лошиот или недоволен сон влијае на нивните секојдневни активности барем еднаш неделно.
- Се проценува дека помеѓу 50 и 70 милиони возрасни Американци имаат нарушувања на спиењето.
- Годишните економски трошоци за лишување од сон во САД се проценети на 411 милијарди долари.
- Поспаното возење е одговорно за приближно 100.000 сообраќајни несреќи, 71.000 повреди и 1.550 смртни случаи годишно во САД.
- Луѓето со недостаток на сон имаат 1,5 пати поголеми шанси да развијат дијабетес тип 2.
- Краткото времетраење на спиењето (помалку од 6 часа на ноќ) е поврзано со 48% зголемен ризик од развој или смрт од коронарна срцева болест.
- Адолесцентите кои страдаат од хроничен недостаток на сон имаат поголем ризик да развијат проблеми со менталното здравје.
- Работниците кои не спијат доволно имаат 1,62 пати поголеми шанси да доживеат несреќи на работното место.
Клучни пораки
Недостатокот на сон не треба да се сфаќа лесно бидејќи може да доведе до сериозни негативни здравствени исходи како што се зголемен ризик од мозочен удар и проблеми со менталното здравје, како и поголема веројатност за несреќи и грешки на работното место. Секој треба да има приоритет на соодветен сон секоја вечер за да го одржи физичкото и менталното здравје.
Дополнително, работодавците треба да понудат соодветни политики за рамнотежа помеѓу работата и животот кои промовираат здрави навики за спиење и обезбедуваат вработените да имаат време за одмор. Препознавајќи ја важноста од адекватен сон, секој може да има корист од поздрав и попродуктивен живот.
/N1Info
Lifestyle
Што се случува во вашето тело кога не пиете доволно вода?

Дехидрацијата може сериозно да влијае врз вашето здравје
Недоволниот внес на вода има многу пошироки последици од само чувство на жед. Дехидрацијата може негативно да влијае врз менталната јасност, физичките перформанси и дури и кардиоваскуларното здравје.
Како дехидрацијата влијае на мозокот и концентрацијата?
Истражувањата покажуваат дека дури и блага загуба на течности може да доведе до:
• Намалување на работната меморија
• Зголемено ниво на стрес
• Потешкотии во концентрацијата
Според д-р Навила Авал, важно е да се пие вода редовно во текот на денот, а не само кога сте жедни. Телото губи течности постојано, а кога волуменот на крвта се намалува, се намалува и протокот на крв во мозокот.
Последици по телото и дигестивниот систем
Недоволната хидратација може да:
• Го зголеми ризикот од мозочен удар
• Предизвика запек, бидејќи телото црпи повеќе вода од храната во цревата
• Доведе до сува и нееластична кожа, појава на брчки и други знаци на стареење
• Ја намали издржливоста, силата и физичките перформанси
Врска меѓу жедта и гладот
Често телото ја меша жедта со гладот, што доведува до прекумерно внесување храна. Соодветната хидратација може да помогне да се контролира апетитот и да се одржи здрав метаболизам.
Колку вода треба да пиете?
Препорачаната дневна количина е околу 2 до 2,5 литри вода, но ова може да варира зависно од:
• Возраст
• Пол
• Ниво на физичка активност
• Температура на околината
• Внес на кофеин и алкохол
Физички симптоми на дехидрација
• Сува или леплива уста
• Испукани усни
• Замор и пад на енергија
Д-р Надира истакнува дека заморот често е прв знак на дехидрација, но многумина го игнорираат. Кога телото нема доволно вода, мора да работи понапорно за да ги извршува секојдневните функции, што доведува до исцрпеност.
Пиењето доволно вода може да направи разлика – не само за телото, туку и за умот.
Извор: 24H
Lifestyle
Еве колку кафе можете да пиете на ден: „Ниту една шолја повеќе“

Кофеинот влијае на зголемениот пулс и крвниот притисок, а со тоа и на крвните садови и работата на срцето.
Големите количини на кафе, т.е., кофеин во подолг временски период неизбежно доведуваат до потенцијални срцеви проблеми и нарушувања.
Научното истражување на д-р Ненси Кагатар наведува дека редовното пиење повеќе од четири шолји кафе дневно може да го зголеми ризикот од фатални срцеви заболувања.
„Поради неговото влијание врз автономниот нервен систем, секојдневното консумирање кофеин може да ги стави инаку здравите поединци на ризик од хипертензија и други кардиоваскуларни проблеми“, рече авторката на студијата, д-р Ненси Кагатар.
Таа и тим од индиски научници дошле до овие заклучоци проучувајќи 92 луѓе со здрави срца.
Тие ги тестираа отчукувањата на срцето и крвниот притисок на секој поединец пред и по извршувањето на триминутната кардио вежба и забележаа демографија и употреба на кофеин, вклучително и дали испитаниците вообичаено пиеле кафе, чај или безалкохолни пијалоци.
Речиси 20 проценти од учесниците консумирале повеќе од 400 милиграми кофеин секој ден, што е еквивалент на два енергетски пијалоци, околу девет шолји црн чај или 11 кока кола.
Луѓето кои консумирале повеќе од 400 милиграми кофеин дневно имале значително поголема веројатност да имаат покачен крвен притисок и пулс дури и после вежбање.
„Зголемувањето на свеста за ризиците е клучно за подобрување на здравјето на срцето за секого“, вели Кагатара.
Големи количини на кофеин консумирале жени од урбани средини кои работеле во деловно опкружување.
Накратко, висок крвен притисок е безопасен, но постојаниот висок притисок ги оптоварува крвните садови и срцевите мускули.
Ова може да доведе до срцев удар, мозочен удар, проблеми со бубрезите, васкуларна деменција и проблеми со очите.
Хронично високиот пулс може да предизвика слични компликации.
Кофеинот е најкористената „дрога“ во светот. Работи со привремено блокирање на рецепторите во мозокот кои го регулираат спиењето, меморијата, вниманието и учењето, што го зголемува протокот на кислород во мозокот, го забрзува отчукувањата на срцето и ја подобрува концентрацијата, што заедно може да ви помогне да се чувствувате повнимателно.
Постарите истражувања ја поддржуваат идејата дека умереното консумирање на пијалоци со кофеин не е штетно и дека пиењето мала количина чај дневно помага за здравјето на цревата и го намалува ризикот од срцеви заболувања.
Некои истражувања исто така сугерираат дека консумирањето умерено количество кафе дневно може да им помогне на луѓето кои работат во канцеларии да живеат подолго.
Како заклучок, како и во случајот со енергетските пијалоци со висок процент на кофеин и шеќер, прекумерната употреба на кофеин во подолг временски период, во зависност од општата здравствена состојба на поединецот, може негативно да влијае на кардиоваскуларниот систем и здравјето на срцето.
Всушност, пиењето повеќе од 5.000 mg кофеин може да биде фатално, според Центарот за зависност и ментално здравје.
Извор: B92
Lifestyle
Најевтиниот трик за чистење на патики: Блескаат како нови со состојки што веќе ги имате дома
Ако мислите дека вашите омилени патики веќе нема спас, дајте им уште една шанса. Со едноставна домашна паста направена од само две состојки кои сигурно ги имате во кујната, нивниот бел ѓон ќе заблеска како нов. Белиот раб на патиката е онаа ситница што прави огромна разлика во изгледот, а решението не бара скапи препарати или професионално чистење.
Повеќето луѓе при чистење се фокусираат на платното или кожата, но вистинската борба се води на белиот гумен раб. Тој најбрзо се валка и најтешко се враќа во првобитната состојба. Токму затоа, комбинацијата од сода бикарбона и оцет е совршена за таа задача. Оваа природна паста создава лесна пенеста маса што ја разградува маснотијата, ги отстранува црните дамки и ја враќа белината, без потреба од силно триење и без хемикалии.
Потребни состојки:
• Алкохолен оцет
• Вода
• Сода бикарбона (додавајте додека не добиете густа паста)
• Стара четка за заби или мала четка
• Мека ткаенина или хартиени крпи
Постапка за чистење:
-
Во мал сад измешајте оцет и вода во сооднос 1:1 (на пример 50 мл оцет + 50 мл вода).
-
Додадете сода бикарбона постепено. Смесата ќе почне да се пени, но тоа е нормално и природно.
-
Продолжете со мешање додека не добиете густа, мазна паста (налик паста за заби).
-
Потопете ја четката и нежно тријте го белиот раб на патиките со кружни движења.
-
Оставете ја пастата да делува 5 минути ако имате време.
-
Избришете со влажна крпа и оставете ги патиките да се исушат природно.
Дополнителни совети за беспрекорни патики:
Ако нечистотијата е тврдоглава, направете ја пастата погуста и исчистете ја малку поцврсто, но нежно.
За почувствителни материјали (како мрежа), намалете ја количината на оцет — повеќе вода, помалку киселина.
Можете да го повторите процесот неколку недели за да ги одржувате вашите стапала секогаш чисти и вашиот стил полиран.
Извор: Nova
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (28 април)
-
Кичево2 дена
(ВИДЕО) КУД „Рацин“ Кичево во полна сала вчера го реализираше традиционалниот „Велигденски концерт“ на песни и ора „Писмо дојде“
-
Македонија15 часа
Од ноќеска поскапуваат нафтените деривати, ова е новата цена!
-
Хороскоп6 часа
Хороскоп за вторник (29 април)
-
Спорт1 ден
ФФМ со експресно соопштение ја извести јавноста во врска со случајот ФК Гостивар
-
Здравје и убавина1 ден
Мувлата на овошјата може да доведе до несакани последици по здравјето на човекот
-
Скопје1 ден
СВР Скопје изрече 96 санкции, 41 од нив биле за возење со брзина поголема од дозволената
-
Магазин13 часа
„Сите за Кочани – Трчаме заедно!“ – „Денот на Европа“ со хуманитарна трка во седум македонски градови, наменета за погодените од трагедијата во Кочани