Следете не

Македонија

Македонија и Кичево во XIX век, политичките и општествено-економските услови

Објавено пред

на

По договорот од Берлин, Македонија која и понатаму останала во границите на Османлиската Империја сега се граничела со слободните и ново формираните соседи и држави: Грција, Бугарија и Србија.

Тие наместо да се подготвуваат за обединучки процеси од заедничките интереси, започнале безпомошна борба за сопствено проширување со освојување на туѓи (несрпски, негрчки, небугарски) територии насочено кон Македонија, притоа користејќи го ривалитетот на Австро-Унгарија и Русија за доминација на народите на Балканот. Македонија која некогаш претставувала централна провинција на османлиските европски поседи, по големата источна криза (1875-1881) станала периферна гранична провинција и објект на интерес на соседните земји.

Опаѓањето на османлиската еконимија, директно се почуствувало и во стопанскиот развиток на Македонија. Во овој период во Македонија како составен дел на Османлиската Империја, биле извршени мошне значајни економски, социјални и политички трансформации кои ги опфатиле сите слоеви од населението, а кои биле диригирани од големите сили.

Ваквите реформи довеле до понатамошно продлабочување на кризата во османлискиот општествен економски и државен систем. Дополнителен проблем кон општите состојби претставувала и економската зависност на Османлиската Империја од странскиот капитал што особено се чуствувало во внатрешноста, а најмногу во Македонија.

Ударот од ваквата состојба први го почуствувале градовите, каде што било задушено домашното занаетчиско манифактурно производство. Со влезот на готова европска фабричка стока започнало осиромашување на градовите и опаѓање на нивниот развиток.

Во тешки експлоататорски односи поради застарениот фискален систем се наоѓале и македонските села. Оние кои ја обработувале земјата преку најразлични давачки кон државата останувале со мал капитал за да можат да го продолжат процесот на некаков развиток на земјоделието. Со еде нзбор, македонското село било крајно сиромашно и безкурполозниот државен терор, диригиран од реформаторот Хилми-паша, ги уништи условите за христијаните барем за еден „Шкотски живот“

Во потрага по подобар живот многу селани прво самостојно а потоа со нивните семејства ги напуштале селата кои останувале без луѓе. Од друга страна и чифлигарите не пројавувале некој посебен интерес за стопанисување. Затоа надвор од економската експлоатација (искористеност на земјата), останувале големи необработени плодни земјоделски површини. Оттука, се добивал впечаток дека необработеното и запуштеното земјиште изгледало како во него не живееле луѓе.

Ваквата ситуација ќе ги зголеми апетитите и ќе ги засили експанзионистичките стремежи и на тогаш појавените балкански држави. Пропагандите ќе имаат доминантна улога особено по формирањето на Бугарска егзархија во 1870 година. Трите просветни и црковни пропаганди на Бугарија, Грција и Србија ќе отпочнат да водат беспоштедна борба за душите на Македонците. Тие имаа и силно разорно влијание врз Македонците и нивната бугаризација, грцизација и србизација. Тоа од своја страна придонесло на некој начин да се контролира Македонската револуционерна организација која се појави кон крајот на XIX век.

Но и покрај крајно агресивната политика на трите соседни балкански држави, македонскиот народ се повеќе стануваше свесен за својата национална индивидуалност и се повеќе сфаќаше дека слободата не може да му ја донесе некој друг туку самите тие треба да ги напуштат разликите и неединството и со сопствени сили да се изборат за својот опстанок.
Фомирањето на МРО го означи и почетокот на организираниот отпор на македонскиот народ.

Со еден збор Македонците сами си ја презедоа судбината во свои раце. Сфатија дека ако не се организираат самите Македонија ќе биде поделена меѓу соседните држави. Со МРО ќе започне процесот на создавање на револуционерно ослободителни комитети кои ќе послужат како јадро за натамошни револуционерни дејствија.

Секако дека севкупните економски и политички потреси во Османлиската Империја од крајот на XIX век и почетокот на XX век својата рефлексија ја имале во Македонија, а со тоа имала свое влијание и во Кичево и Кичевијата. Географски Кичево преставува средиште во западниот дел на Македонија. Градот и Кичевската Котлина е оградена со високи планински масиви: На исток планините Песјак и Кула, на југ Арбит, Баба Сач и Мусица, од западната страна пространите планински масиви Бистра и Стогово, а од север покрај Буковиќ се издигаат планините Корито и Добра Вода. Во неговата околина има надалеку познати манастири како по своја градба исто така познати и по фрескописот.

Кичевскиот крај е типичен пример за сложена констелација на емиграциони, имиграциони и процеси на исламизација. Имиграционите процеси најчесто се одвивале од правецот запад-исток од каде што во кичевскиот крај пристигнувале доселеници не само Македонци туку и Албанци. Карактеристично е што дел од автохтоното население за да може да се задржи на своите места и да го продолжи сопственото егзистирање го примило исламот, а еден дел од него се иселило.

Заради лошите општи и особено економски состојби во кои се нашла Империјата, а кои се чуствувале насекаде по така и во Македонија, централната власт постојано ја губела борбата за воспоставување контрола на провинциските службеници. Финансиската криза најмногу ги погодила чиновниците на Империјата кои не добивале плата и по неколку месеци.

Во слична положба се наоѓале и полицијата, жандармеријата но и командниот кадар во војската. Ваквата ситуација во која се нашла администрацијата ја принудиле на редовно коруптивни дејствија и самоволие. Секако ова не бил основниот мотив на администрацијата на нивно лично богатење. Дефетизмот на владеачката администрација во многу што се зголемил по Големата источна криза. Администрацијата ја користела позицијата која ја имала во Македонија за што повеќе да се збогати, а потоа своето богатство го префрлале кон Цариград.

Корупцијата во Македонија земала се пошироки размери, како што се слегувало подолу по чиновничката хиерархија. Секојдневно населениоето во Македонија страдало од коруптивноста и самоволието на бројните полицајци, заптии, жандарми, војници, по селата и по патиштата. На влезот на секоја клисура, на секој крстопат или превој, на мост или речен премин буквално цела Македонија била посеана со стражарници и кули кои го чувале редот во Османлиската Империја.

Иако властите вложувале огромни напори да воведат некаков ред, тие биле без некаков посериозен успех. Разбојништвата што ги вршеле вооружените муслимански пљачкачки банди заземале се поголеми размери.

Примери на такво однесување имало повеќе, но како карактеристичен пример може да се посочи фактот дека во 1895 година низ Македонија дејствувале 150 разбојнички банди, кои извршиле 4000 убиства, тешки злосторства и палење. Покрај муслиманските постоеле и христијански пљачкачки банди.

Натпис за Порта.мк
Г-дин Ѓорѓија Сајкоски
Kичево
12.04.2019

Македонија

Од ноќеска поскапува дизелот и бензинот

Објавено пред

на

Малопродажната цена бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95 се зголемува за 1,50 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за утврдување на највисоки малопродажни цени на нафтените деривати и горива за транспорт од 08.01.2025 година и со тоа малопродажната цена на ЕУРОСУПЕР БС-95 изнесува 79,50 ден/лит.

Малопродажните цени на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-98, на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) и на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1), се зголемуваат за 1,00 ден/лит, во однос на малопродажните цени утврдени со одлуката за утврдување на највисоки малопродажни цени на нафтените деривати и горива за транспорт од 08.01.2025 година и со тоа малопродажната цена на ЕУРОСУПЕР БС-98 изнесува 81,50 ден/лит, малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) изнесува 73,50 ден/лит, додека малопродажната
цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) изнесува 73,00 ден/лит.

Прочитај повеќе...

Македонија

Македонски Брод – Прилеп преку превој „Барбарос“ е укината забраната за тешки товарни возила, додека на овие делници сеуште се активни забраните за ТТВ

Објавено пред

на

АМСМ предмалку извести дека на овие патни правци се укинати забраните за тешки товарни возила и тоа:

Деве Баир – Крива Паланка пуштен за ТМВ
Делчево – г.п. Делчево
Македонски Брод – Прилеп преку планинскиот превој Барбарос

АКТИВНИ ЗАБРАНИ ЗА ТТВ:

Гостивар – Маврово-Дебар
Гостивар – Стража-Кичево
Пресека
Плетвар
Ѓавато
Струга – г.п. Ќафасан
Тетово – Попова Шапка (за останатите видови на возила задолжителна е употреба на зимска опрема)

ЦЕЛОСНА ЗАБРАНА:

Од 15.50ч целосно во прекин е сообраќајот на патниот правец А1 Д. Капија- Смоквица и сообраќајот ќе се пренасочува по алтернативниот патен правец Р 1102.

СОСТОЈБА: Сообраќајот на сите државни патишта се одвива во зимски услови по влажни коловози со остатоци од кашест снег по интервенција од страна на екипите на ЈП Македонијапат. Интензитетот на сообраќај на патните правци надвор од градските средини е умерен. На граничните премини од македонска страна нема подолги задржувања за влез и излез од државата.

Прочитај повеќе...

Македонија

Снежниот бран ги „замрзна“ температурите под нулата на секаде, од градовите најмногу снег имаме во Штип, додека на Шапка речиси еден метар!

Објавено пред

на

Снежниот бран во Македонија ќе продолжи и во текот на претстојната ноќ, како и утре (понеделник), и да напоменеме тоа ќе биде некаде во поголема форма, некаде не. До 16 часот од градовите највисока снежна покривка има во Штип, и тоа 30 сантиметри, додека од Скијачките центри скоро 70 сантиметри снег има на Попова Шапка.

Температурите денес речиси насекаде се задржаа под нулата, а на планинските  и Скијачките центри максималните температури се движа дури до близу -10 степени. На табелата можете да ги погледнете денешните температури измерени по градови и места во Македонија до 16 часот попладнево, и тоа на мерните станици на УХМР.

Исто така на табелата може да видите и колкава е снежната покривка до 16 часот во градовите низ Македонија, за порта.мк информира Славчо Попоски

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

На денешен ден10 минути

На денешен ден – 16 јануари

1778.- Франција ја призна независноста на Соединетите Држави за време на американската војна за независност од британското колонијално владеење (1775-83)....

Временска прогноза1 час

Стабилизација и целосно разведрување, но со многу ниски ноќни и утрински температури, нови снежни врнежи за сега на повидок после големиот празник Богојавление „Водици“

Од овој петок, па за време на викендот ќе имаме стабилизирање и целосно разведрување на времето во Македонија, и истото...

Хороскоп2 часа

Хороскоп за четврток (16 јануари)

ОВЕН Можеби се премногу посветени на некои ситни обврски и проблеми, па ги занемарувате оние крупните. Може да очекувате пријатна...

Спорт2 часа

Македонската ракометна репрезентација со „реми“ го започна големото натпреварување, испуштивме голема победа против Унгарците, но одиме понатаму!

Репрезентацијата на Македонија го постигна првиот бод на Светското првенство, бидејќи во првиот осминафинален натпревар ремизираше со Унгарија 27:27. Во...

Автомобили8 часа

Последните десет години овие популарни автомобилски брендови скокнале неверојатни 68 отсто за нивната куповна цена

Драматичниот скок на цените на новите автомобили во Европа открива загрижувачки тренд кој може да го промени начинот на кој...

Скопје9 часа

Скопјанка пријавила дека машко лице ја допирало по телото

На 14.01.2025 во 22.00 часот во СВР Скопје, 18 – годишна девојка од Скопје пријавила дека во влез од станбена...

Lifestyle14 часа

Најдобрите утрински навики за здрав почеток на денот, тврдат кардиолозите

Утринските навики се важни за подобро расположение и мотивација. Тие исто така може да имаат различни здравствени придобивки и може...

Магазин14 часа

Не трошете пари за поправки! Шест знаци дека е време за нов мобилен телефон

Секој мобилен телефон има свој рок на траење. Еве како да препознаете кога е време да инвестирате во нов уред....

Магазин14 часа

Зошто корисниците на iPhone не се воодушевени од функциите на Apple AI?

Истражувањата покажуваат млака реакција од корисниците на iPhone кон функциите на вештачката интелигенција. Со лансирањето на iOS 18.1, Apple ги...

Магазин14 часа

OpenAI го претстави Tasks: Нов виртуелен асистент со вештачка интелигенција

Вештачката интелигенција се пробива и во светот на виртуелните асистенти. OpenAI им зададе сериозен предизвик на технолошките компании што веќе...

НАЈЧИТАНИ