Експонати од музејот во Кичево сведочат за поддршка на Британија во втората светска војна за Македонија и долгогодишно искрено пријателство и соработка.

На Балканот до втората светска војна имало многу отворени прашања, но секако дека едно од побитните било македонското прашање. Интерес за македонското прашање пројавуваат големите сили се до втората светска војна. Во војна Македонскиот народ од самиот почеток зема активно учество во борбата против фашистичкиот окупатор.

Активностите на партизаните бележеле константен пораст се до конечно ослободување на Македонија. Најголеми, најжестоки и се позасилени борби од самиот почеток на војна имало во Западниот дел на Македонија каде во 1943 година по капитулацијата на Италија биле ослободени првите градови Кичево и Дебар.

Резултат на вака организираната борба била и формираната слободна територија во Западна Македонија во 1943 година, на која се организирал целокупниот живот успеале да формираат командни места во овој дел од Македонија, отворени биле првите училишта на македонски јазик.

Се организирал и одржал свештенички собор. Формирани биле чети и учесници во Илинденското востание, реонски чети, судови и полиција.
Ова биле првите показатели кои укажувале дека тука се поставени контурите на формирање на македонска држава.

Експонат на Музејот „Западна Македонија во НОБ“ (марама карта) која ја носеле британските војници додека престојувале во Македонија во втората светска војна.

Тогашниот меѓународен фактор ја следел ситуацијата во Македонија и дава поддршка во клучните моменти. Британскиот интерес за Македонија се зголемил од средина на 1943 година.

Проценките на британските експерти кажувале дека воените сили во Македонија можеле на непријателот да му нанесуваат удари од вардарската долина преку која, од почетокот на војната се пренесувале воени материјали во Солунското пристаниште, а оттаму и до сите фронтови на блискиот и средниот исток.

Потпирајќи се на ваквите анализи британците даваат поддршка
за ангажирање на единиците на НОБ и ПО на Македонија за реализирање на таквата цел, но под раководство на британските експерти, британските политички и водечки структури препорачале да се започнат подготовки за испраќање воени мисии на територијата на Македонија.

Во Македонија првата британска мисија пристигнала во Септември, од тогаш па се до крајот на војната останале мисиите на британците кои помагале со обичен команден кадар, воена опрема, облека, санитетски материјали.

Оружје и опрема – Експонат од Музејот „Западна Македонија во НОБ“ – Кичево

Исто така преку своите мисии и покрај помошта што ја давале на ПО се запознале директно со активностите на единиците и нивниот придонес што го давал македонскиот народ во борба против фашизмот. Во своите извештаи членовите на мисиите кои ги давале до надредени службеници јасно укажале дека Македонците се борат за слобода и за сопствена држава.

Музејот на „Западна Македонија во НОБ“ има многу експонати кои сведочат за соработката на Британија и македонскиот народ во втората светска војна.

Текст: Ѓорѓија Сајкоски